System kastowy - apartheid? Dalici w Indiach
środa, 12 sierpnia 2009
W Dużym Formacie nr 29/837 z dnia 30.07.2009 został zamieszczony reportaż Piotra Maciejewskiego o Niedotykalnych, najniższej kaście społecznej w Indiach
Podział na cztery grupy (warny) w Indiach pojawił się w świętej księdze Rygwedzie (1500 r p n e ). Społeczeństwo składało się z braminów (kapłanów), kszatrijów (rycerzy), wajśjów 9kupców), oraz śrudrów (robotników). Co ostatni obecnie należą do kast upośledzonych (stanowią ok. 60 %. społeczeństwa). Warny dzielą się dalej na kasty (w sumie jest ich blisko trzy tysiące), a te na kolejne subkasty, które także dziś często przypisują swoich członków do dziedziczonych zawodów.Grupa Niedotykalnych to prawdopodobnie potomkowie tubylczej ludności Indii (Drawidów), którzy zostali podbici przez Ariów ok. 1500 r. p.n.e. Najeźdźcy przywieźli ze sobą system warn i kast, który nie obejmował rdzennych mieszkańców. Ci zostali uznani za skażonych, tak że nawet kontakt z ich cieniem wymagał ceremonii oczyszczającej. Dziś jednak dalici (blisko 20 % społeczeństwa) też mają swoją hierarchię kastową.
Konstytucja z 1950 r zniosła kastowość, ale tylko formalnie - nadal jest ona rzeczywistością, szczególnie uciążliwą dla najniższej kasty. Z hierarchią kastową wiąże się zarówno prestiż społeczny, jak i pozycja ekonomiczna. Około 60 % członków kast upośledzonych żyje poniżej granicy ubóstwa, zaś 90 % kadry kierowniczej indyjskiego biznesu pochodzi z kast wyższych. W dużych miastach sytuacja niedotykalnych jest nieporównywalnie lepsza. Ukrywają się w tłumie, a wielu korzysta z rządowego systemu kwot zapewniającego wstęp na studia i stanowiska w administracji - 50 % dla wszystkich kast upośledzonych, z czego 15 % dla dalitów.
Reportażysta opisuje społeczność i najważniejsze osoby, które zmieniły nieco los grupy niedotykalnych )dalitów)Jedną z nich jest 60 -letni Kiran, założyciel organizacji Jeevika ("środki do życia") pomagającej dalitom. Urodził się w chrześcijańskiej rodzinie, w północnej Karnatace, jako 16 latek wstąpił do jezuitów, których opuścił 10 lat temu. Jak mówi - wiarę w Boga zamienił na wiarę w człowieka. Mieszka i je z dalitami, kształci ich, uświadamia im prawa, o których nie wiedzieli. Organizacja obejmuje około 50 tysięcy wsi (na wsiach niedotykalnie najbardziej cierpią prześladowania) w Karnatace.
Organizacja zapewnia dzieciom utrzymanie i pomaga nadrobić zaległości przed pójściem do szkoły państwowej. Niewielu z dalitów kończy szkołę powszechną, w dużej mierze spowodowane jest to tradycją rodzinną ale też obyczajowością - dyrektorzy szkół nie widzą problemu w tym, że dalici nie chodzą do szkoły.
Najtrudniej mają kobiety - dalitki. Są dalitkami, kobietami i są biedne. Pracują po 10 godzina na polu właściciela ziemskiego, kolejne 7 godzin w domu. Bite w domu, narażone na gwałt poza domem, oskarżane o kontakty z demonami na wsiach.
W organizacjach dalitów nie ma ani jednej kobiety na kierowniczym stanowisku. Jedyny wyjątek - Mayawatii, która w 1995 r jako pierwszy dalita w historii stanęła na czele stanowego rządu Indii. Stanowisko piastowała do 2007 r, w 2009 r. przegrała w wyborach do parlamentu krajowego w maju 2009. nadal kieruje partią Bahujan Samaj Party.
Kolejną bardzo ważną osobą dla dalitów jest Bhimaro Ramji Ambedkar. Urodził się w 1900 r w Satara, stanie Maharasztra. Był bardzo bystry, miał dobrą pamięć, co ułatwiło mu dostanie się na Elphinstone College w Bombaju.Stał się charyzmatycznym działaczem społecznym, który zasłynął tym, że na konferencji spalił święte pismo Hindusów Manusmytri (Prawo Manu), które zezwala na nierówność spoleczną i niedotykalność. Jego relacje z mahatmą Gandhim są bardzo złożone - Gandhi w 1931r chwali go za patriotyzm, ale kiedy rok później Ambedkar domaga się osobnych elektoratów dla dalitów, gdzie wybierani byliby tylko dalii - Gandhi protestuje, nie chce dzielić społeczeństwa, zaczyna głodówkę.
Kiedy stan mahatmy się pogarsza, Ambedkar daje za wygraną i zawiera pakt, w którym ma gwarancję zwiększenia liczby miejsc zarezerwowanych dla niedotykalnych i klas upośledzonych we władzach lokalnych.
W 1935 roku doszło do kolejnego rozłamu między tymi dwoma charyzmatycznymi przywódcami: Gandhi wierzy, że hinduizm da się zreformować: przeciwstawia się zwyczajowi niedotykalności oraz hierarchii kastowej, ale podtrzymuje, że każdy rodzi się w jednej z czterech Warn a co za tym idzie - urodzenie wyznacza przyszły zawód człowieka.
Ambedkar odrzuca cały system społeczny hinduizmu i ogłasza, że nie umrze hindusem. Kiedy w 1947 r zostaje pierwszym ministrem sprawiedliwości niepodległych Indii (i pierwszym dalitą w historii, który objął tak wysoki urząd), tworzy projekt konstytucji, która 2 lata później wchodzi w życie. Dokument zakazuje praktyki niedotykalności i każdej innej formy dyskryminacji.
Przed śmiercią Ambedkar przechodzi na buddyzm, dotrzymuje słowa.
V.T. Rajshekar, redaktor naczelny "Dalit Voice", ogólnokrajowego dwutygodnika dla dalitów to kolejna ważna postać w środowisku niedotykalnych. Nie jest dalitą ale przedstawicielem kasty niedotykalnych.W latach 70 -tych był zawiedzionym marksistą, później ambedkarystą. Napisał ponad 100 książek, w których nawołuje do zjednoczenia wszystkie prześladowane kasty i mniejszości narodowe (w sumie 80% społeczeństwa) przeciwko braminom (3 %), których nazywa przekleństwem Indii.
Nie wywołał rewolucji, mimo rzeszy oddanych czytelników, może również dlatego, że Dalit Voice ukazuje się po angielsku, w języku, którym posługują się głównie klasy wyższe.
Buntownikiem jest również Siddalingaiah, poeta, założyciel DSS (Dalit Sangharsha Samiti), organizacji, która stała w latach 80-tych drugim najważniejszym ośrodkiem buntu młodzieży dalickiej w indiach latach 90-tych Siddalingaiah łagodzi poglądy - podkreśla potrzebę ponadkastowego sojuszu, także z braminami, któremu będą przewodzić dalii, jako ci, którzy są zdolni do największych poświęceń.
Czy oddolne ruchy zmienią system, który przetrwał 3 000 lat?
Na podstawie artykułu "Nikt" Piotr Maciejewski, Duży Format 29/837 z dnia 30.07.2009rJustyna Moćko
Justyna@joga-joga.pl
Więcej informacji na temat Kirana Kamala Prasada i jego organizacji na stronie www.jeevika-free.org
