Praktyka uważnego jedzenia - część I. Leszek Mioduchowski
środa, 10 sierpnia 2005
Nasze Bycie w świecie materialnym - w trójwymiarowej przestrzeni z ziemskim polem grawitacyjnym i atmosferą powietrzną wokół, czasem biegnącym do przodu i energią słoneczną, której potoki stale nam towarzyszą, to Bycie jest niekończącym się szeregiem wydarzeń i uwarunkowań. Jedne z nich pojawiają się sporadycznie, inne częściej, a jeszcze inne są cykliczne. Niektóre są procesami mniej lub bardziej ciągłymi. Jedne są ważne, inne mniej ważne - jest sztuką rozpoznać ich hierarchię
Wyrażam głęboką wdzięczność i podziękowanie mistrzowi jogi B.K.S.Iyenagarowi, jego wybitnej uczennicy Gabrielli Giubilaro, nauczycielowi duchowemu Omraamowi oraz Ashinowi Ottamie - nauczycielowi medytacji Vipassany, bez nieświadomej pomocy których metoda poniższa nie mogłaby powstać.
- autor
Tematem niniejszej pracy jest Praktyka Uważnego Jedzenia. Jest ona częścią Praktyki Uważnego Bycia. Ważną częścią Praktyki Uważnego Jedzenia jest Medytacja Jedzenia (wszystkie te pojęcia są zdefiniowane poniżej).
Nasze Bycie w świecie materialnym - w trójwymiarowej przestrzeni z ziemskim polem grawitacyjnym i atmosferą powietrzną wokół, czasem biegnącym do przodu i energią słoneczną, której potoki stale nam towarzyszą, to Bycie jest niekończącym się szeregiem wydarzeń i uwarunkowań.Jedne z nich pojawiają się sporadycznie, inne częściej, a jeszcze inne są cykliczne. Niektóre są procesami mniej lub bardziej ciągłymi. Jedne są ważne, inne mniej ważne - jest sztuką rozpoznać ich hierarchię. Daleko nie wszystkie są przez nas w ogóle zauważane. Wszystkiemu temu towarzyszy wymiana energii - dajemy ją i otrzymujemy. Wydarzenia nie w pełni uświadamiane, albo niezauważane są miejscem "wycieku energii", dziurą przez którą ucieka nam energia życiowa.
Jest kilka spośród nich, których rola jest w sposób podstawowy istotna dla naszego istnienia Tutaj, bez nich nasze życie natychmiast uległoby bezpowrotnemu przerwaniu.
Są to między innymi:
- grawitacja (a raczej nasze, najczęściej bezwiedne, z niej korzystanie), z pomocą której Ziemia przytrzymuje nas delikatnie na swej powierzchni, chroniąc nas przed pustką Kosmosu. Bez grawitacji natychmiast opuścilibyśmy obszar atmosfery i udusilibyśmy się, o ile parę sekund wcześniej nie umarlibyśmy wskutek mrozu zera stopni Kelvina;
- oddychanie, korzystanie (też najczęściej nie w pełni świadomie) z atmosfery ziemskiej - mieszaniny gazów, której skład odpowiada potrzebom fizjologii naszego życia. Jak ogromna jest rola oddychania w naszym życiu niech zaświadczy fakt, że nasze życie zaczyna się właśnie pierwszym wdechem, a definitywnie kończy się ostatnim wydechem. To oddech zaczyna, wypełnia i kończy nasze życie. Jest na początku, u podstawy, wszystkich innych życiowych zjawisk;
- jedzenie, które jest najbardziej podstawową formą uzyskiwania energii na potrzeby procesów życiowych na wszystkich poziomach (trochę dokładniej o tych poziomach później). Świadomość procesów i praw tego obszaru jest jeszcze mniejsza.
Możemy w związku z tym określić trzy ważne aspekty naszego życia, dotyczące:
- korzystania z naszych uwarunkowań grawitacyjnych; jest to obszar całej naszej motorycznej fizyczności,
- oddychania, czyli wykorzystywania atmosfery ziemskiej,
- jedzenia, czyli cyklicznego doładowywania naszych "akumulatorów życiowych" energią pozyskiwaną z zewnątrz.
Te trzy niezwykle ważne aspekty naszego życia, decydujące w sposób podstawowy o jego ciągłości, wykonywane są najczęściej w sposób powierzchowny, z bardzo małym udziałem naszej świadomości. Wszystkie trzy mają "drugie dno", to znaczy ich obszar działania rozciąga się daleko poza przestrzeń grubo-materialną, obejmując "piętra" leżące wyżej (fizjologii/biochemii, emocji, energii mentalnych itd.). Świadome dotarcie do nich jest właśnie istotą opisanej niżej techniki.
Dlaczego ważny jest udział świadomości i jakie są skutki jej przytępienia ?Nasze życie, w swej najbardziej podstawowej warstwie, to stała, nieustanna praca w obszarach tych trzech "prostych" aspektów - dopiero z nich wyrastają dalsze wyzwania życia i dalsza bardzo złożona nasza aktywność wewnętrzna i zewnętrzna. Te trzy prace można porównać do pracy fundamentów domu, które pracują ciągle od momentu postawienia ścian, aż do końca istnienia domu. Nieustanna ich praca jest podstawą naszego zamieszkiwania w owym domu. Grawitacyjna fizyczność, oddychanie i jedzenie są takimi fundamentami naszego życia na Ziemi.
Pozostawianie pracy w tych trzech aspektach przypadkowi i przyzwyczajeniom, tzn. ograniczanie udziału uważności, prowadzi do zmniejszania jakości, skuteczności tych prac. Dalej będzie to opisane bardziej konkretnie. Definicja 1.
Sprawność jakiegoś procesu pozyskiwania energii to stosunek energii z niego uzyskanej, do ogólnej ilości energii możliwej do przyswojenia z owego procesu. Praktyka Uważnego Bycia jest to taki sposób bycia (istnienia), który zwiększa tę sprawność, poprzez zwiększenie udziału naszej świadomości (istotną rolą jest podniesienie jakości strumieni uważności - o tym potem).
Wartość owego współczynnika sprawności energetycznej naszego życia jest dramatycznie niska - rzędu kilku procent. Definicja 2.
Praktyka Uważnego Bycia - to świadoma praca polegająca na medytacyjnym (maksymalnie uważnym) podejściu do:
- cielesności i do bycia w grawitacji,
- oddechu i całego procesu oddychania,
- jedzenia i całego procesu pozyskiwania energii dla zaspokojenia procesów życiowych.
Uwaga: Wszystkie definicje wprowadzono na potrzeby niniejszej pracy i techniki z nią związanej i nie pretendują do statusu prawd uniwersalnych.
Pojęcie Uważnego Bycia z Def.2 jest świadomie zawężone. Bardziej uniwersalne "Bycie" obejmuje jeszcze sprawy seksu, relacji społecznych i inne ważne aspekty życia.
Definicja 3.Praktyka Uważnego Jedzenia - to technika, której celem jest radykalne podniesienie sprawności jedzenia. Jest to połączenie postu zupełnego, praktyki asan i pranajamy oraz medytacji jedzenia wg Omraama, w 10-dniowych sesjach, gdzie post zajmuje pierwszych 4-5 dni, medytacja jedzenia - ostatnie 5 dni, a asany i pranajama praktykowane są przez cały czas trwania sesji. Wszystkie te elementy składowe Praktyki Uważnego Jedzenia będą omówione później.
Osiągany wzrost sprawności jedzenia to rząd kilkunastu do kilkudziesięciu procent. Zwykle współczynnik sprawności jedzenia wynosi 2-5 %, a więc uzyskany przyrost jest szokująco duży.
Osiąga się to przez poprawę jakości pracy ośrodka formującego i wyprowadzającego na zewnątrz strumienie uważności. To właśnie jest główny cel wszystkich technik rozwoju wewnętrznego.
Wyobraźmy sobie, że w ogródku na grządce, pomiędzy kwiatkami, obok altanki, wyrosła nam kępka perzu. I w celu jej usunięcia zamawiamy za ciężkie pieniądze spychacz, który przyjeżdża i usuwa kępkę perzu, wraz z połową naszego ogródka....
Tak właśnie działają szerokie, niejakościowe strumienie uważności, pochłaniając ogromne ilości energii. Pracują one bardzo nieprecyzyjnie, powodując wiele szkód. Naszym zadaniem jest dobrze je "adresować" - dostatecznie wąsko (wybiórczo) i precyzyjnie. Siłowniki znajdujące się na ich końcach, czy to w przestrzeni społecznej, czy materialnej, nie muszą wówczas wykonywać tak dużej i tragicznie nieprecyzyjnej pracy. W przypadku kępki perzu, wystarczy zupełnie praca jednej dłoni.
Strumienie uważności formuje punkt leżący wysoko na drabinie naszej struktury, miejsce naszego prawdziwego Ja (jest to duże uproszczenie przyjęte na potrzeby niniejszej pracy).
Formowanie ich jest fragmentem naszej pracy wewnętrznej, a dzieje się to w każdej chwili naszego dziennego życia.
Formowane strumienie uważności zawsze powinny występować parami, "obsługując" wykonanie dwóch rodzajów prac:
- do wykonania czegoś konkretnego (np. w przestrzeni materialnej - pracy mechanicznej - skurcz mięśnia lub grupy mięśni)
- do rozluźnienia w obszarze leżącym wokół wykonywanej w pierwszym aspekcie pracy
Te dwa typy strumieni uważności powinny być wypracowywane razem, w parach. Mają być maksymalnie dokładnie oddzielone od siebie, i jednocześnie być maksymalnie blisko siebie. Głęboko współdziałają ze sobą i od tej współpracy zależy jakość wykonywanej właśnie czynności. Jeśli zachodzą one na siebie, część "siłowników" na ich końcach otrzymuje jednocześnie sprzeczne zadanie: do rozluźnienia się i do wykonania konkretnej czynności (np. pracy mechanicznej), co wprowadza chaos do obsługiwanego właśnie fragmentu życia. Formowane strumienie uważności mają być odpowiednio do potrzeb wąskie (dobrze adresowane) i nie mają zachodzić na siebie - nie mają być "sklejone". Powinny też nieść optymalną energię, być odpowiednio do potrzeb intensywne.Sami poobserwujmy siebie jakiej jakości strumienie uważności formujemy. Spychacz posłany do kępki perzu jest przykładem niejakościowych strumieni uważności (zbyt wielka użyta siła i zbyt szeroki obszar działania), a tym co zmniejsza szerokość jego "lemiesza" jest uważność.
Oprócz "szerokości działania" mamy również regulować "moc" wykonywanej czynności. Do przewróconego w poprzek drogi drzewa zarówno nie jest optymalnie podchodzić z żyletką, jak też z bombą atomową. Optymalne jest tu użycie solidnej siekiery lub piły spalinowej.
Uważne wykonywanie wszystkich naszych czynności życiowych, a szczególnie tych podstawowych, powoduje podniesienie ich jakości. Podnosi jakość naszego życia we wszystkich jego przejawach, nie tylko tych właśnie doskonalonych. .
Aby dowolne, konkretne przedsięwzięcie przyniosło spodziewany sukces należy (m.in.):
- zgromadzić odpowiednie środki "energetyczne",
- nabyć odpowiednią wiedzę merytoryczną,
- uzyskać dostateczny stopień koncentracji na przedmiocie przedsięwzięcia.
Do tego, aby "to zadziałało" potrzebna jest odpowiednio duża motywacja. Nie pojawia się ona sama, trzeba ją wypracować. Jest to bardzo ważny temat związany z praktyką rozwoju wewnętrznego. Rozwiązywany jest przez różne szkoły na bardzo wiele sposobów. Zwykle są to różnego rodzaju "socjotechniki", z których po jakimś czasie należy adepta wyplątać. Widzimy w związku z tym niebezpieczeństwa związane z utratą ciągłości przekazu.
W Praktyce Uważnego Jedzenia bardzo silna motywacja powstaje samoistnie w trakcie przygotowawczego postu zupełnego. Jest ona bardzo potrzebna w trakcie 5-dniowej Medytacji Jedzenia, a w sposób naturalny, stopniowo ustępuje miejsca wyzwaniom dnia codziennego po zakończeniu sesji Praktyki.Polem pracy w Praktyce Uważnego Jedzenia jest proces jedzenia - jest to właśnie Medytacja Jedzenia. Wszyscy wykonujemy "zewnętrznie" tę czynność kilka razy dziennie, jednak z braku odpowiedniej motywacji stopień koncentracji na "obiekcie pracy", czyli na czynności jedzenia, jest zbyt niski, aby osiągnąć sukces, czyli uzyskać wysoką sprawność w przyswajaniu energii. W połączeniu z brakiem jakościowej wiedzy na powyższy temat daje to końcowy rezultat w postaci wartości owego współczynnika sprawności jedzenia na poziomie 2-5 %. Oznacza to, że dziewięćdziesiąt kilka procent możliwej do przyswojenia energii jest kilka razy dziennie przez nas marnowana! Pożywienie jest niezwykle rzadką, a więc bardzo cenną formą materii. Zwykle wiele istot żywych włożyło wiele pracy w jego powstanie. Choćby z tego powodu powinniśmy mieć wielki respekt przed nim. Nie mielibyśmy go tak bezmyślnie marnować.
Bardzo intensywną, "czystą", bezpieczną motywację do wewnętrznej pracy skierowanej na Medytację Jedzenia daje krótki 4-5 dniowy post zupełny, przeprowadzany bezpośrednio przed nią.
Praktyka poprawy jakości strumieni uważności to sedno Medytacji Jedzenia. Wraz z tym uważne podejście do "cielesności w grawitacji" oraz do procesu oddychania - to sedno Praktyki Uważnego Bycia. Wszystkie te trzy elementy Uważnego Bycia powodują ten sam "ruch na górze", działają tak samo, świetnie się uzupełniając.
Nieoceniona jest w tej kwestii joga proponowana przez B.K.S.Iyengara. Przyjmuje to formę praktyki asan i pranajamy od początku do końca Praktyki Uważnego Jedzenia, dobieranej odpowiednio do fazy Postu oraz postępów w Medytacji Jedzenia. Nic nie stoi na przeszkodzie aby owa praktyka asan i pranajamy była kontynuowana regularnie po kursie Praktyki Uważnego Jedzenia.Jednakże intensywność pracy wewnętrznej usprawniającej ośrodek formujący strumienie uważności podczas Praktyki Uważnego Jedzenia (czy konkretniej podczas Medytacji Jedzenia) jest wielokrotnie większa od tej uzyskanej z praktyki asan (z drugiej strony jest to tylko 10-dniowy "impuls, więc ze wszech miar sensowne jest łączenie jogi i Uważnego Jedzenia).
Uważne Jedzenie jest to praktyka zdefiniowana w Def.3, dotyczy sesji 10-dniowej. Można próbować stosować ją w normalnym, codziennym życiu - jedząc uważnie. Jednakże jest to o wiele, wiele trudniejsze do wykonania, niż regularna praktyka asan wg. BKS Iyengara. Sensowniejsze, przynajmniej przez pierwsze 10 lat, jest regularnie praktykować jogę Iyengara i łączyć to z sesjami Praktyki Uważnego Jedzenia, które mogą stopniowo, bardzo powoli, przerodzić się kiedyś w codzienne uważne jedzenie. Leszek Mioduchowski
http://www.mioduchowski.org/
