Joga palców. Część I
czwartek, 12 marca 2009
Joga jest starożytną sztuką, znaną w Indiach od tysięcy lat. Głównym elementem są ćwiczenia, które zostały opracowane w celu zapewnienia i utrzymania dobrego zdrowia oraz oczyszczenia ciała, tak by stało się dobrze funkcjonującym pojazdem, którym poruszamy się po obecnym wcieleniu. Celem jogi jest wyzwolenie z kola wcieleń. Jest wiele "odgałęzień" jogi. Jedno z nich Hatha Joga, można z grubsza przetłumaczyć jako joga ciała.
Hatha joga jest jedną z najbardziej fundamentalnych i leczniczych form ćwiczeń. Hatha joga powinna być podstawą każdego zestawu ćwiczeń. Bez względu na to czy tańczysz, grasz w gry zespołowe, praktykujesz sztuki walki, czy trenujesz ćwiczenia wytrzymałościowe, czy jakiekolwiek inne, powinieneś zacząć od praktyki jogi - po to by ćwiczyć bezpiecznie oraz zachować dobre zdrowie. Hatha joga opiera się na statycznych (aktywnych i pasywnych) ćwiczeniach rozciągających.
Joga palców to ćwiczenia hatha jogi dla palców. Kończyny potrzebują ćwiczeń jogi tak, jak wszystkie inne części ciała. Jednakże rzadko kiedy na zajęciach jogi zwraca się większą uwagę na ćwiczenia palców. Uwaga skupiona jest na najważniejszych obszarach ciała takich jak kręgosłup, plecy, nogi.
Na swój sposób dłonie odzwierciedlają mikrokosmos narządów ruchu. Potrzebują trochę innego rodzaju ćwiczeń niż pozostałe części kończyn. Zwłaszcza niebezpieczna jest łatwość, z jaką można zaaplikować zbyt dużą siłę i potencjalnie narazić tkankę łączną na zbyt silne rozciąganie. W dalszej części przedstawię krótki przegląd ćwiczeń jogi palców.
Elementarne podstawy jogi
Hatha jogi i jogi palców najlepiej uczyć się od uznanego nauczyciela. Jednakowoż skorzystam z możliwości zaprezentowania w tym opracowaniu niektórych, najbardziej podstawowych elementów hatha jogi.Tradycyjnie hatha joga obejmuje szereg ćwiczeń które wpływają na ciało i umysł. Wiele z nich to statyczne pozycje (zwane asanami), w których części ciała są ustawiane w różnych pozach.
Zdarza się, że asany są niewykonalne dla nie wyćwiczonych osób i aby się do nich przygotować, konieczne są ćwiczenia rozciągające.
Hatha joga obejmuje również asany balansowe, odwrócone oraz ćwiczenia wzmacniające, a także wiele innych zagadnień nie mających nic wspólnego z rozciąganiem, ale nie będę się nimi tutaj zajmował.
Moglibyście pomyśleć, że rozciąganie mięśni nie posiada znaczącego wpływu na ich stan zdrowia. Bylibyście jednak w błędzie. Rozciąganie posiada właściwości terapeutyczne.
Wpływ rozciągania na mięśnie
Rozciąganie tkanki mięśni jest jednym z najlepszych ćwiczeń jakie możecie im zafundować.Włókna mięśniowe przylegają do sąsiadujących z nimi innych włókien mięśniowych. Ulegają one sklejeniu przez uboczne produkty ćwiczeń takie jak kwas mlekowy. Ich długość skraca się.
Proces się powtarza.
Z czasem długość mięśni ulega znacznemu skróceniu. Krótsze mięśnie to zbite włókna mięśniowe. Mięśnie o skróconej długości są mniej wydajne w przepompowywaniu krwi i z większym prawdopodobieństwem zatrują się efektem własnego wysiłku.
Wpływ rozciągania na kości.
Krótkie mięśnie mają potężny wpływ strukturalny na całe ciało. To tak, jakby wasze ciało zostało związane za pomocą lin, które ograniczają wasz ruch. Początkowo objawia się to jako sztywność, z czasem jednak efekt ten ulega wyolbrzymieniu do uczucia związania - bycia uwięzionym we własnym ciele. Efekt ten jest najbardziej dramatycznie wyraźny u ludzi starszych.
Wpływ rozciągania na stawy.
Krótkie mięśnie zapobiegają poruszaniu się stawów w pełnym zakresie ich ruchu. Powierzchnie stawowe, które są nieużywane, stają się ograniczone, a w przypadku powierzchni stawowych zazwyczaj oznacza to powstawanie złogów na nieużywanych powierzchniach. Obecność takich złogów wapniowych jeszcze bardziej ogranicza ruch.Podrażniają one otaczającą je tkankę, powodując bóle, zapalenia i automatyczne reakcje obronne organizmu, mogą też powodować artretyzm.
Starzenie się i sztywność są ze sobą powiązane.
Jeżeli przyjrzycie się młodym gałęziom drzew, zauważycie, że są one dobrze nawodnione i gibkie. Dla odmiany stare gałęzie są zazwyczaj suche i zesztywniałe. Wzorzec ten można zaobserwować u szerokiej grupy żywych organizmów. Związek pomiędzy gibkością i młodością jest ogólnie znany. Ludzie są zazwyczaj najbardziej elastyczni na początku życia, zaraz po urodzeniu. Dla przykładu, większość noworodków jest w stanie z łatwością założyć nogi za głowę. Najmniej elastyczni są ludzie starzy, u których skrócone mięśnie i ciągłe napięcia w połączeniu z grawitacją i osłabionym szkieletem często bywają przyczyną przygarbieniaZ całą pewnością starzenie się powoduje sztywność. Jest równie prawdziwe - choć, być może, mniej oczywiste - że sztywność jest jedną z przyczyn starzenia.
Innymi słowy sztywnienie ciała jest jednym z czynników składowych procesu starzenia, a nie, jak można uważać - niegroźną oznaką starzenia się.
Rozciąganie - antidotum na sztywność.
Istnieje antidotum na sztywność. Tym antidotum są ćwiczenia rozciągające. W trakcie ćwiczeń rozciągających "ujmujemy" przeciwległe końcówki naszych mięśni i mechanicznie oddalamy je od siebie. Dzięki temu zlepione włókna mięśniowe są mechanicznie od siebie oddzielane. Włókna mięśniowe są ustawiane w jednej linii, tak że ich przebieg zaczyna być bardziej równoległy. Sama tkanka mięśniowa wydłuża się, pozwalając szkieletowi na osiągnięcie pełnego zakresu ruchu i eliminując nieużywane powierzchnie stawowe. Przy odpowiedniej gorliwości i zainwestowanego czasu, ćwiczenia rozciągające mają moc przywracania tkance mięśniowej jej naturalnej długości. Ćwiczenia rozciągające najlepiej wykonywać jest od młodego wieku, aby przede wszystkim zapobiec sztywnieniu.
Jak się rozciągać.
Większość zwierząt się rozciąga. Jednakże niektórzy ludzie rozwinęli sztukę rozciąganie do ekstremum i poświęcono jej obszerne tomy studiów. Odkryto wiele istotnych prawideł:
- Rozciągajcie się statycznie.
Metodą rozciągania uznaną za najdoskonalszą jest rozciąganie statyczne. Rozciąganie statyczne obejmuje przyjęcie pozycji rozciągającej i utrzymanie jej.
Niedoświadczeni rozciągający często poruszają się w pozycjach. Starają się złapać za stopy, a następnie raz za razem coraz mocniej się przyciągać. Jest to błąd - poruszanie się wywołuje siły, których nie jesteśmy w stanie kontrolować i jest pod każdym względem gorsze niż powolna, ciągła praktyka rozciągania. - Rozgrzewka naprawdę pomaga. Mięśnie są najbardziej kruche i podatne na uszkodzenia, kiedy są zimne. Wykonanie rozgrzewki przed ćwiczeniami powoduje że rozciąganie jest zarówno bezpieczniejsze jak i bardziej efektywne w wydłużaniu mięśni. Temperatura jest istotnym czynnikiem - to czy ciepło jest generowane wewnątrz, czy pochodzi z zewnątrz jest czynnikiem o drugorzędnym znaczeniu.
- Porządek rozciągania posiada istotne znaczenie.
W trakcie wykonywania ćwiczeń rozciągających należy wziąć pod uwagę wiele istotnych czynników dotyczących porządku ćwiczeń. Część ćwiczeń stanowi przeciwieństwo innych. Mięśnie najlepiej rozciągają się, jeśli znajdują się w stanie napięcia. Niektóre ćwiczenia są energetyzujące, podczas gdy inne są uspokajające. Różne ćwiczenia są odpowiednie na konkretne okazje i do osiągnięcia konkretnych celów.
- Długość trwania ćwiczenia i jego intensywność są ważne.
Zbyt krótkie rozciąganie lub nie nazbyt intensywne będzie nieefektywne i nie przyniesie spodziewanych rezultatów. Rozciąganie indywidualnych mięśni przez zbyt długie okresy czasu powoduje zmniejszenie korzystnych efektów i często bywa stratą czasu. Lepiej jest zmieniać sukcesywnie kolejne grupy rozciąganych mięśni, zamiast ćwiczyć wciąż te same.
Zbyt intensywne rozciąganie indywidualnych mięśni może doprowadzić do ich uszkodzenia, poprzez mikroskopijne rozdarcia tkanki. Kwestia tego, jak dużo i jak długo się rozciągać powinna być indywidualnie dopasowywana do każdego ćwiczącego.
Porady dotyczące rozciągania
- Rozluźniajcie obszar, który chcecie rozciągać. Zaciskanie mięśni, które staracie się rozciągnąć nie tylko jest nieefektywne, lecz zwiększa też ryzyko uszkodzenia mięśni i ich ścięgien. Istnieją odruchowe mechanizmy, które zapewniają ochronę przed nadmiernym rozciągnięciem, poprzez obkurczanie rozciąganych mięśni. Powolna praca oraz dokładne rozgrzanie mięśni przed przystąpieniem do ćwiczenia, mogą pomóc tego uniknąć.
- Skupiajcie uwagę na obszarze, który chcecie rozciągnąć. Zwracajcie uwagę na obszar, który chcecie rozciągnąć. Używajcie zmysłu kinestezji.
- Ćwiczcie wolę. Podobnie jak mięśnie, również i wola staje się coraz silniejsza, w miarę jak ją ćwiczycie. Jeśli ją ćwiczycie - wzmacnia się, jeśli jej nie używanie - zanika. Rozwinięcie woli jest bardzo ważne.
- Izolujcie mięśnie. Izolujcie poszczególne mięśnie, aby rozwinąć nad nimi dokładniejszą kontrolę, umiejętność rozciągania poszczególnych mięśni oraz rozwijać harmonijną sylwetkę.
- Ćwiczcie z uporem. Odpuszczanie sobie lub ćwiczenie sporadyczne to pewny sposób na to, aby nie dokonać żadnego postępu. Aby tego uniknąć, rozwińcie w sobie regularne podejście do praktyki.
- • Rozciągajcie całe ciało jednocześnie.Rozciąganie poszczególnych grup mięśni indywidualnie daje największą kontrolę i pozwala na całkowitą koncentrację na ćwiczonym obszarze. Jednakże rozciągnięcie w ten sposób całego ciała może być bardzo czasochłonne. Aby przyspieszyć ten proces, możliwe jest rozciąganie kilku grup mięśni jednocześnie, zarówno w serii jak i równolegle.
- Rozciągajcie się i wzmacniajcie.Elastyczność bez siły nie zawsze jest czymś pożądanym. Wzmacniajcie mięśnie, które rozciągacie, jak też rozciągajcie mięśnie, które wzmacniacie.
Końcowe uwagi
Mam nadzieję, że to krótkie wprowadzenie jest wystarczające, aby pomóc osobom nie znającym jogi, w pełni docenić walory pozostałej części tego opracowania. Jest to jednakże słaby substytut dla dobrego nauczyciela jogi. Jeżeli odczuwacie braki w tej materii, zachęcam was do poszukania takowego.Tim Tyler Finger yoga.
http://fingeryoga.com/
Tłumaczenie: Rafał Gadomski
Na podstawie tłumaczenia opracowała Justyna Moćko
