Kręgosłup w stresie. Magdalena Krupińska.
czwartek, 5 lutego 2009
Nie traktujemy go najlepiej. Trzymany długo w niewłaściwej pozycji i przeciążany zaczyna nam dokuczać. Wiele byśmy wtedy dali, żeby znów był zdrowy... Nauczmy się więc o niego dbać już teraz, by służył nam jak najdłużej.
Ostatnie badania pokazały, ze ponad 40% Polaków cierpi na przewlekłe bóle kręgosłupa. I na tym się nie kończy. W zależności od odcinka, w którym nastąpiło przemieszczenie kręgów, mogą pojawić się bóle głowy, rozdrażnienie, nerwowość, bezsenność, katar, choroby gardła, tarczycy, wszelkiego rodzaju stany zapalne, zaparcia, choroby pęcherza moczowego, bóle i zawroty głowy, zaburzenia widzenia, skurcze mięśni nóg itd.
Z badań amerykańskich naukowców wynika, że 60% chorób ma swoje źródła w złym stanie kręgosłupa. Kilka słów przypomnienia
Kręgosłup człowieka składa się z 5 odcinków utworzonych z 33 kości zwanych kręgami. Pomiędzy trzonami kręgów znajdują się płaskie, elastyczne chrząstki, czyli krążki międzykręgowe (tzw. dyski), które umożliwiają szeroki zakres ruchów i amortyzują wstrząsy, zapobiegając zderzaniu się kręgów podczas ruchu.
Kręgosłup jako całość zapewnia ciału giętkość i sprawia, ze możemy stać prosto. Podpiera czaszkę oraz łączy się z kościami miednicy, stanowiąc rusztowanie dla kończyn dolnych. Ponadto otacza i ochrania rdzeń kręgowy, zaś szpik kostny w kościach kręgosłupa jest źródłem komórek krwi. Skąd biorą się dolegliwości kręgosłupa?
Pojawiają się one zarówno podczas wykonywania prac na stojąco, jak i na siedząco. Spowodowane są długotrwałym, często wymuszonym przebywaniem w jednej pozycji oraz charakterem pracy.
W ciągu swojego życia jesteśmy zmuszeni do dźwigania różnych przedmiotów. Jeśli w skłonie do przodu podniesiemy ciężar ważący 20 kg (np. miskę z praniem), dla kręgosłupa będzie to obciążenie rzędu 200 kg. W wypadku podnoszenia ciężaru o masie 90 kg, na krążek międzykręgowy łączący odcinek lędźwiowy z krzyżowym działa nacisk około 1 tony! Przekroczenie progu wytrzymałości, która dla odcinka lędźwiowego wynosi około 900 kg, kończy się wypadnięciem dysku.
Im niżej w strukturze kręgosłupa znajduje się dysk, tym bardziej jest on obciążony przez siedzenie, stanie, chodzenie czy bieganie. Dyski dolnej części kręgosłupa utrzymują ciężar całego ciała. Wbrew pozorom - najbardziej obciąża je siedzenie. A siedzieć lubimy. Siedzimy w samochodzie, dodatkowo narażając się na wstrząsy, nagłe przyspieszenia i hamowania, siedzimy przed telewizorem i przy komputerze. Dodatkowo pochylamy się do przodu, wysuwając lub zwieszając głowę. Mięsnie szyi i karku, wraz z więzadłami i ścięgnami musza wtedy utrzymać głowę w odpowiednim położeniu. Długotrwałe utrzymywanie takiej pozycji może prowadzić do przeciążenia dysków międzykręgowych oraz całego układu podtrzymującego. Bóle związane z zespołem kręgosłupa szyjnego mamy wtedy gotowe.
Siedzący tryb życia także w inny sposób przyczynia się do obciążania kręgosłupa. Brak ruchu plus nadmiar kalorii często prowadzi do otyłości. Dodatkowe kilogramy to dodatkowa masa, którą musi udźwignąć kręgosłup.
Osobnym tematem jest noszenie wysokich obcasów. Wyższe buty wymuszają nieprawidłowe ułożenie kręgosłupa - zwiększają krzywiznę u jego podstawy, co powoduje nadmierny ucisk na kręgi. Jak się ratować?
Przede wszystkim - nie pozostawajmy długo w tej samej pozycji. Pracując przy komputerze, co godzinę lub dwie odrywajmy się od monitora i pozwalajmy sobie na chwilę relaksu: przeciągnięcie się, skłon tułowia w siadzie - sięgajmy po upuszczony długopis lub sznurujmy buty. Zamykajmy oczy, a potem tęsknym okiem przez chwilę podziwiajmy krajobraz za oknem.
W pracy ważne jest wygodne krzesło z podłokietnikami oraz oparciem podpierającym całe plecy, a zwłaszcza odcinek lędźwiowy. Monitor musi być umieszczony na wprost oczu, abyśmy nie skręcali głowy przez 8 godzin dziennie w tym samym kierunku. Siedzenie powinno nam umożliwić utrzymanie kąta prostego pod kolanami, ze swobodnym oparciem stóp o podłoże i możliwością ich wyprostowania pod stołem. Zawsze pamiętajmy też o prawidłowej , wyprostowanej postawie ciała. Ciągłe garbienie się, przekrzywianie ciała w jedną stronę sprawia, ze pewne grupy mięśni obkurczają się, przytrzymując kręgosłup w nienaturalnej pozycji, co po dłuższym czasie prowadzi do jego skrzywienia.
W pracy stojącej unikajmy przenoszenia dużych ładunków a ciężar rozkładajmy równomiernie na dwie ręce, podnosząc go na ugiętych nogach, z przysiadu.
Kobiety powyżej 18 roku życia nie powinny przenosić jednorazowo więcej niż 12 kg, a mężczyźni więcej niż 25 kg. Warto sprawdzić, bo często okazuje się, że przeceniamy swoje możliwości w tym zakresie!
Ponadto w pracy stojącej unikajmy pochylania tułowia. Kiedy odkurzamy czy zamiatamy, nasz sprzęt roboczy powinien mieć taką długość, żebyśmy mogli uniknąć skłonów. Stojąc, rozkładajmy ciężar ciała na obie nogi lub stawiajmy jedną nogę nieco wyżej od drugiej np. na podnóżku, nie wykręcajmy na zewnątrz stopy, na której się opieramy.
Kolana pozostawiajmy lekko ugięte - zablokowane, bez maksymalnego wyprostu.
Nawet podczas marszu mamy wpływ na to, czy nasz kręgosłup posłuży nam w zdrowiu wiele lat, czy przeciwnie - szybciej się zużyje.
Widzieliście osoby przygarbione, powłóczące nogami z pochyloną głową?
Już wkrótce będą się skarżyły na dokuczliwe bole pleców . Pamiętajcie - chodzimy z wyprostowanymi plecami, podniesionym czołem. Na początku wydaje się to trudne, ale jest jak najbardziej możliwe!
Dla pełnego komfortu kręgosłupa ważny jest materac do spania i poduszka. Materac powinien podpierać w poziomie naturalną sylwetkę, a wiec nie może być zbyt twardy ani zapadający się. Poduszka zaś ma pomóc utrzymać szyję i głowę w jednej linii z kręgosłupem.
Jeśli chodzi o obuwie przyjazne kręgosłupowi, najlepszy jest niski obcas, od 2 do 3 cm. Rola ćwiczeń fizycznych
Codzienny wysiłek fizyczny jest niezbędny do tego, aby odstresować kręgosłup. Ćwiczenia delikatne rozciągające, relaksujące i takie "na rozruch" możemy wykonywać sami w domowym zaciszu. Pod okiem wykwalifikowanego instruktora zaś dobrze byłoby trenować przynajmniej trzy razy w tygodniu
W zależności od kondycji i potrzeb każdy może sobie wybrać coś z oferty klubów fitness. Końcowym rezultatem takich ćwiczeń, ratujących i utrzymujących w zdrowiu nasz kręgosłup będzie pozbycie się nadwagi, silne mięśnie posturalne (między innymi brzucha i pleców) oraz prawidłowa postawa ciała bez pogłębionej lordozy lędźwiowej.
Najważniejszy efekt regularnych treningów to jednak świadomość własnego ciała, dzięki której będzie wam przeszkadzało każde zgarbienie. Magdalena Krupińska
Mgr fizjoterapii.
Artykuł ukazał się w czasopiśmie Move Magazyn dla aktywnych nr 5 (wiosna) 2008 wydawanym przez Gymnasion
