Nasz ekspert, Katarzyna Pilorz odpowiada: ZAJŚCIE W CIĄŻĘ, PRAKTYKA PODCZAS CIĄŻY.
piątek, 9 listopada 2007
Poniżej zamieszczamy odpowiedzi Katarzyny Pilorz na pytania dotyczące zajścia w ciążę i praktyki w trakcie jej trwania.
Pytania dotyczące zajścia w ciążę
1. Dzień dobry. Mam na imię Edyta i mam 29 lat. Zaznaczę na wstępie, że nie ćwiczyłam wcześniej jogi. Teraz planuję chodzić na zajęcia dwa razy w tygodniu, ponieważ planuję zostać mamą w połowie przyszłego roku. Wcześniej ćwiczyłam aerobik, chodziłam na siłownie i pływałam. Czytałam, że dopiero po paru latach praktykowania jogi dochodzi się do pełnej harmonii etc. Moje pytanie zatem brzmi: Jak Pani radzi, po jakim okresie praktykowania jogi (zakładając zajęcia 2 razy w tygodniu przez 1,5h) bezpiecznie będzie zajść w ciążę? Mam na myśli po jakim, minimalnym czasie odczuję wewnętrzny spokój, harmonię i oczywiście "uelastycznię i ponaciągam". Spodziewam się, ze reguły nie ma i niektóre kobiety zaczynają praktykować jogę będąc w ciąży, ale kiedy będzie to optymalny czas dla mnie i dla dziecka. Przyznam, że jestem osobą znerwicowaną i ze skłonnościami do tycia (z powodu przejadania-wynik nerwicy) i nie chcę by odbiło się to na dziecku. Pragnę w ciąży być spokojna i radosna, ale także zachować figurę i cieszyć się kondycją i zdrowiem.Witam Pani Edyto!
Zachęcam Panią gorąco do rozpoczęcia praktyki pod okiem dobrego nauczyciela. Jako osoba dbająca o swoją kondycję powinna Pani szybko zrobić postępy w wykonywaniu asan, a to z pewnością przyspieszy też inne dobroczynne efekty, których się Pani spodziewa. Po pewnym czasie powinien obniżyć się poziom napięcia układu nerwowego, który najczęściej jest podwyższony u osób znerwicowanych. Nie wiem, w jakim okresie należałoby się spodziewać dalej idących efektów - jak uwolnienie się od zachowań kompulsywnych. Jeśli są one jedynie pochodną stałego napięcia w systemie nerwowym - nawykowym sposobem na rozładowanie tego napięcia, to z czasem regularna praktyka asan a zwłaszcza pranayamy wyeliminuje i to. Jednak jeśli podłoże jest raczej natury psychicznej - trzeba będzie zastosować inne środki terapeutyczne niż tylko te dostępne na zajęciach jogi. Ale o tym wszystkim przekona się Pani pod warunkiem, że rozpocznie Pani regularna praktykę.
Świetnie, że wpadła Pani na pomysł rozpoczęcia praktyki przed zajściem w ciążę. Trzy miesiące do pół roku wcześniejszej praktyki powinno wystarczyć, żeby kontynuować ją w trakcie pierwszego trymestru - oczywiście na specjalnych zasadach i najlepiej pod okiem nauczyciela (więcej na ten temat w odpowiedzi na pytanie 6). Panie rozpoczynające praktykę po poczęciu, mogą to zrobić dopiero od drugiego trymestru.
Życzę powodzenia! 2. Planujemy mieć dziecko. Podoba mi się pomysł ćwiczenia jogi. Byłam tylko na dwóch próbnych spotkaniach i jestem zachwycona. Myślę, że pomoże mi w zniesieniu ciąży i przy porodzie, którego się bardzo boje! Szczególnie "pęknięcia" (nie chciałabym żeby mnie przecinali) i mam nadzieje ze joga uelastyczni moje ciało by tego uniknąć. jednakże jako osoba początkująca jestem zagubiona, nie wiem który rodzaj jogi wybrać, czym się różnią i która jest najlepsza dla kobiet w ciąży.
Postawiła mnie Pani przed trudnym zadaniem, bo jako osoba praktykująca i nauczająca zgodnie z metodą Iyengara mogę udzielić Pani informacji tylko na temat tego podejścia. Nie potrafię ocenić innych metod, bo mam tu zbyt małe rozeznanie. Proszę więc przyjąć to co powiem jako zachętę do ewentualnego samodzielnego sprawdzenia innych opcji.
W metodzie Iyengara szczególną uwagę zwraca się na dokładność wykonywania pozycji. Możliwe jest to nie tylko dzięki precyzyjnym instrukcjom, ale i dzięki zastosowaniu przyrządów i pomocy ułatwiających wejście do pozycji. Poza tym Iyengar rozwinął terapeutyczne zastosowania asan wprowadzając modyfikacje pozycji i sekwencje pomagające w przypadkach medycznych, a jego córka Gita Iyengar dostosowała ćwiczenia jogi do potrzeb kobiet w różnych etapach życia. Jeśli myśli Pani o ciąży i praktyce w tym okresie to na zajęciach tej metody znajdzie Pani na pewno specjalnie na tę okazję opracowane zestawy ćwiczeń oraz profesjonalny sprzęt do jogi, który ułatwi praktykę w tym szczególnym czasie.
Warto zwrócić się do nauczyciela z odpowiednimi kwalifikacjami (tzn. posiadającego dyplom) oraz z pewnym doświadczeniem (czasem jest nawet ważniejsze niż dyplomy). A znajdzie się Pani na pewno w bezpiecznych rękach i na dobrej drodze do ułatwienia sobie porodu. 3. Jakie dokładnie ćwiczenia powinno się wykonywać przed zajściem w ciążę?
Odpowiedź na to pytanie zależy od tego, czemu praktyka poprzedzająca zajście w ciążę ma służyć. Jeśli ma ogólnie wzmocnić i uelastycznić ciało, dodać pewności siebie tak, aby lepiej stawić czoła nowej sytuacji życiowej, wystarczy regularna praktyka asan ze szczególnym uwzględnieniem pozycji odwróconych i wariantów regeneracyjnych. Aby praktyka była zrównoważona trzeba włączyć w nią asany z wszystkich grup. Przed poczęciem nie należy wyczerpywać organizmu, dlatego praktyka w tym czasie nie powinna być zbyt intensywna.
Jeśli poza praktyką z nauczycielem, ćwiczy Pani sama, można dodatkowo wspomóc sam moment poczęcia dostrajając praktykę własną do cyklu miesięcznego oraz samej owulacji. Między 13 a 16 dniem cyklu, czyli kiedy spodziewamy się wystąpienia owulacji warto praktykować Ardha Candrasanę najlepiej z plecami opartymi i z lekko cofniętym szczytem uda nogi z przodu. W tym czasie wskazane są również wszystkie stojące ułatwiające rozluźnienie brzucha, czyli: Virabhadrasana II, Trikonasana, Parsvakonasana. Odradza się wykonywanie skręconych stojących oraz Virabhadrasany III. Generalnie, jeśli w danym cyklu miesięcznym planuje się poczęcie radziłabym w drugiej fazie cyklu od owulacji począwszy wykonywać praktykę z wszystkimi zaleceniami dla praktyki menstruacyjnej, wyjąwszy zakaz wykonywania pozycji odwróconych. Brzuch ma pozostawać cały czas rozluźniony i miękki a oddech w tym rejonie swobodny. O tym, jak dostosować praktykę własną do cyklu miesięcznego warto poczytać w wykładzie Gity Iyengar dostępnym w portalu joga-joga.
Pozycją, która uznawana jest za szczególnie wspomagającą owulację oraz poczęcie jest odwrócona Baddhakonasana.
Pytania dotyczące praktyki podczas ciąży
1. Czy mogę prosić o doradzenie jakiejś sekwencji asan do samodzielnego ćwiczenia w domu, które przynosiłyby ulgę przy żylakach? Czy jest jakiś minimalny czas na taką krótką domową sesję, czy np. warto robić, chociaż pojedynczą pozycję przez parę minut? Dodam, że jestem w drugim trymestrze ciąży.Na pewno warto regularnie, chociaż na kilka minut odwracać działanie siły grawitacji w nogach, czyli unosić nogi do góry. Najprostszym wariantem takiego ćwiczenia byłaby Urdhva Prasarita Padasana z nogami na ścianie, gdyby nie ryzyko ucisku na naczynia krwionośne z tyłu tułowia, jakim w czasie ciąży objęte są wszystkie pozycje leżące. Z tego powodu zamiast Urdhva Prasarita Padasany zaleca się Viparita Karani, w której biodra są uniesione w stosunku do klatki piersiowej, nogi na ścianie - tułów opada w kierunku podłogi, tył szyi wydłużony na podłodze, broda do mostka, ręce po bokach głowy, łokcie na wysokości barków. W tej pozycji nogi mogą być na szerokość bioder - co jest wersją najefektywniejszą dla problemów z żylakami - bądź rozszerzone (Upaviszta Konasana), kolana szeroko, stopy razem (Baddha Konasana), golenie skrzyżowane (Svastikasana). Wychodzimy z tej pozycji zsuwając się z wałka podpierającego biodra w stronę głowy.
Oto zestaw asan na ten rodzaj dolegliwości, który mogą wykonywać panie w czasie ciąży. Proszę zapoznać się również z odpowiedziami na pytania dotyczące praktyki ciążowej - zawierają one ogólne wskazówki oraz przeciwwskazania. Z kolei zestaw asan do praktyki własnej dostępny tutaj: http://joga-joga.pl/index.php?art=1&dzial=188&dzial2=743 zawiera fotografie i opis wykonania wariantów ciążowych niektórych z asan wymienionych niżej.
1. Supta Baddhakonasana z kolanami podpartymi
2. Supta Svastikasana
3. Adho Mukha Svastikasana
4. Virasana na dwóch wałkach z kocem między udem i łydką
5. Upaviszta Konasana
6. Baddhakonasana z kolanami podpartymi
7. Supta Virasana na wałku pod plecami
8. Dandasana, ręce po bokach
9. Parśvottanasana z rękami na krześle, czoło oparte, pięty podparte
10. Adhomukha Śvanasana z rękami na krześle, czoło oparte, pięty podparte
11. Uttanasana z rękami na krześle, czoło oparte
12. Janu Sirszasana - wklęsłe plecy
13. Dandasana - wklęsłe plecy, z paskiem za stopami
14. Salamba Sirszasana ze stopami na szer. bioder
15. Viparita Dandasana na krześle - stopy na wysokości bioder
16. Salamba Sarvangasana z krzesłem, większa ilość koców pod barkami
17. Supta Konasana z krzesłami, większa ilość koców pod barkami
18. Virasana z małym wałkiem pod śródstopiem
19. Adhomukha Virasana z opartą klatką piersiową i czołem
20. Supta Padangusztasana boczna z tułowiem na kocach, z nogą podpartą
21. Setubandha Sarvangasana na ławeczce (stopy wyżej, na szer. bioder)
22. Setubandha Sarvangasana/Viparita Karani na ławeczce/bolsterze
23. Viparita Karani w sposób opisany wyżej
24. Siavasana z tułowiem na kocach
Osoby, które rozpoczęły praktykę w trakcie ciąży nie wykonują asan odwróconych (14, 16, 17). W sekwencji można wymiennie stosować asany 21 i 22. 2. Ćwiczę jogę od 2 lat (w domu) codziennie, czy mogę tez sama ćwiczyć w I trymestrze ciąży?
Pierwszy trymestr ciąży to moment kluczowy dla rozwoju ciąży i dlatego trzeba być szczególnie ostrożnym. Generalnie osoby, które praktykowały przed poczęciem mogą kontynuować praktykę też w pierwszym trymestrze wyłączywszy z niej pozycje napinające brzuch i ściskające go. Praktyka nie może być zbyt intensywna i żadnym wypadku - wyczerpująca. Należy unikać skoków, skrętów i napinania mięśni brzucha. Ta okolica powinna pozostać miękka i otwarta. W miarę rozwoju ciąży do przeciwwskazań dołącza się skłony, które wraz z rosnącym brzuchem powodują ucisk na rozwijające się w łonie matki dziecko. Ważną wskazówką przez całą ciążę pozostaje wydłużanie i wzmacnianie kręgosłupa, zwłaszcza w odcinku lędźwiowym, a aby zapewnić miękki dół brzucha - wzmacnianie ud oraz aktywna praca stóp. Wszelkie zalecenia dotyczące praktyki w poszczególnych trymestrach znajdzie Pani w opracowaniu Agnieszki Grin "joga w ciąży" dostępnym w portalu joga-joga.pl
Niemniej, zastosowanie zaleceń z tego opracowania wymaga umiejętności stosowania przyrządów oraz znajomości zasad pracy w pozycjach. Dlatego zachęcałabym Panią do bezpośredniej konsultacji u doświadczonego nauczyciela - najlepiej metody Iyengara - jeśli chce Pani skorzystać z materiałów Agnieszki Grin i mieć pewną gwarancję bezpiecznej praktyki. 3. Pani Kasiu, mam 31 lat, jestem w czwartym miesiącu ciąży. Bardzo bym chciała wykonywać ćwiczenia jogi bezpieczne dla mnie i dla dzidziusia. Nie mogę jednak skorzystać z lekcji z nauczycielem- przebywam we Francji w miejscu gdzie zajęcia takie się nie odbywają. Wdzięczna bym była za umieszczenie zestawu bezpiecznych ćwiczeń(z obrazkami). Dodam jeszcze, że miałam małe doświadczenia z praktyką jogi- ok. 1,5 roku temu ćwiczyłam ok. 3-4 miesiące na zorganizowanych zajęciach i szło mi nieźle. Z góry dziękuje i pozdrawiam.
Jeśli ma Pani już za sobą 14 tydzień ciąży, to jest Pani w idealnym momencie do rozpoczęcia praktyki jogi dla ciężarnych. Nie wiem, kiedy moja odpowiedź do Pani dotrze, dlatego dodam, że w większości przypadków nie zaleca się rozpoczynania praktyki w ostatnim trymestrze ciąży.
Praktyka ciążowa nie może być zbyt intensywna i żadnym wypadku - wyczerpująca. Należy unikać skoków, skrętów napinania mięśni brzucha i ściskania go. Ta okolica powinna pozostać miękka i otwarta. W miarę rozwoju ciąży do przeciwwskazań dołącza się skłony, które wraz z rosnącym brzuchem powodują ucisk na rozwijające się w łonie matki dziecko. Ważną wskazówką przez całą ciążę pozostaje wydłużanie i wzmacnianie kręgosłupa, zwłaszcza w odcinku lędźwiowym, a aby zapewnić miękki dół brzucha - wzmacnianie ud oraz aktywna praca stóp. Wszelkie szczegółowe wskazówki dotyczące praktyki w poszczególnych trymestrach znajdzie Pani w opracowaniu Agnieszki Kocot "Joga w ciąży" dostępnym w portalu joga-joga. Materiał ten jest bogato ilustrowany zdjęciami.
Niemniej, zastosowanie zaleceń z tego opracowania wymaga umiejętności stosowania przyrządów oraz znajomości ogólnych zasad pracy w pozycjach. Dlatego zachęcałabym Panią do bezpośredniej konsultacji u doświadczonego nauczyciela - najlepiej metody Iyengara jeśli chce Pani skorzystać z materiałów Agnieszki Kocot i mieć pewną gwarancję bezpiecznej praktyki.
Jeśli nie ma Pani szans na kontakt z kimś takim proszę oprzeć się na materiałach publikowanych z myślą o osobach chcących praktykować samodzielnie np. na: "Inner Beauty, Inner Light Yoga for pregnant women" Frederick Leboyer dostępnej w sprzedaży wysyłkowej przez Internet.
Życzę powodzenia! 4. Witam serdecznie. Jestem 30-letnią kobietą w zaawansowanej ciąży. Nigdy nie miałam styczności z jogą mimo, że zawsze bardzo mnie fascynowała. Chciałabym jeszcze przed porodem (który odbędzie się pod koniec lipca) spróbować poćwiczyć w ten sposób. Czy jest to bezpieczne? Jak zweryfikować umiejętności prowadzącego zajęcia? Pozdrawiam. Patrycja.
Pani Patrycjo,
rozpoczęcie praktyki jogi tuż przed porodem (ale dotyczy to też ostatniego trymestru), zwłaszcza w sytuacji kiedy nie praktykowała Pani przed zajściem w ciążę, nie jest wskazane.
Jeśli jednak jest Pani w dobrym stanie fizycznym i psychicznym, to można próbnie udać się na zajęcia jogi dla pań w ciąży. Ważne jest jednak, żeby nic w trakcie zajęć jak i po ich zakończeniu nie wzbudziło Pani najmniejszej podejrzliwości. Zajęcia powinna Pani opuścić w dobrym nastroju, z poczuciem odprężenia i regeneracji sił. W przeciwnym razie - proszę się uzbroić w cierpliwość i poczekać do rozwiązania. Już trzy miesiące po porodzie można rozpocząć łagodną praktykę!
Zajęcia dla Pań w ciąży powinni prowadzić tylko bardzo doświadczeni nauczyciele. Warto spojrzeć od jak dawna dana osoba ćwiczy i uczy. Moim zdaniem można zaufać osobie, z minimum 5 letnim stażem w prowadzeniu zajęć oraz pewnym doświadczeniu w praktyce ciążowej. W metodzie Iyengara uprawnienia do prowadzenia zajęć dla pań w ciąży mają nauczyciele z certyfikatem Junior II, Junior III i wyższymi, czyli stopnia Senior. Wykaz dyplomowanych nauczycieli jogi Iyengara znaleźć można na stronie www.psji.pl
Życzę powodzenia! 5. Witam, jestem studentką III roku położnictwa ŚAM, uczęszczam na zajęcia jogi. Interesują mnie przeszkolenia w zakresie ćwiczeń jogi dla kobiet ciężarnych -ostatnio wiele na ten temat się słyszy. Czy ćwiczenia te są w pełni bezpieczne dla płodu?
Miło mi, że zainteresowała się Pani tym tematem. O ile mi wiadomo, jeśli ciąża przebiega bez powikłań i lekarz prowadzący ciężarną nie widzi przeciwwskazań - ćwiczenie jogi w zakresie przeznaczonym dla pań w ciąży nie stanowi żadnego zagrożenia zarówno dla matki jak i dla dziecka. Do praktyki dopuszcza się ciężarne od 14 tygodnia ciąży, a jeśli są zaawansowane w praktyce i nie odczuwają dolegliwości pierwszego trymestru - od poczęcia do 10 tyg. i następnie od 14 wzwyż (między 10 a 14 tyg. zaleca się przerwę). Nie zaleca się rozpoczynania praktyki w trzecim trymestrze, jeśli ciężarne nie posiadają uprzedniego doświadczenia w jodze.
Istnieją jednak pewne zasady, których należy przestrzegać prowadząc ciężarne. Po pierwsze należy je uczulać na samopoczucie, oraz uważnie obserwować skórę twarzy i zachowanie. Jeśli będzie się dziać coś niepokojącego panie powinny to odczuć i zasygnalizować. Jeśli natomiast nie sygnalizują to prowadzący powinien wychwycić tego objawy w postaci zmiany koloru skóry twarzy oraz zachowania zdradzającego niepokój. Doświadczony nauczyciel nie będzie miał z tym problemu. Druga zasada dotyczy generalnie aktywności fizycznej w tym okresie. Z uwagi na podwyższony poziom elastyny we krwi stawy i wiązadła stają się luźniejsze, co może przy wykonywaniu ćwiczeń doprowadzić do poruszenia miejsc w układzie ruchu chorych, po urazach, czyli do ujawnienia lub nasilenia się jakiegoś problemu. Ta wiotkość ciała ciężarnych powoduje, że napięcia i sztywności chroniące słabe miejsca są również osłabione. Ćwiczenia mogą tę tendencję pogłębić. Dlatego praca z ciężarnymi wymaga ogromnej ostrożności i wiedzy na temat sposobu postępowania w tej sytuacji.
Do pracy z ciężarnymi w metodzie Iyengara dopuszcza się nauczycieli dyplomowanych od stopnia Introductory II. Natomiast do prowadzenia zajęć typowo ciążowych upoważnieni są nauczyciele od stopnia Junior Intermediate II. A zatem w systemie Iyengara trening dotyczący postępowania z ciężarnymi jest fragmentem treningu nauczycielskiego na kolejne od Introductory II stopnie. Zdarza się też - tak jak u mnie w studio - że do asystowania na zajęciach ciążowych dopuszczam zaawansowane osoby praktykujące, odbywające trening nauczycielski albo praktykujących z wykształceniem medycznym. 6. Kiedy można zacząć ponownie ćwiczyć po porodzie?
Decyzja o powrocie do praktyki jogi w dużej mierze zależy od kondycji i sytuacji młodej mamy. Po pierwsze - po cesarskim cięciu zaleca się dłuższy odpoczynek i powrót do praktyki jest nieco inny. Osoby młode oraz kobiety, które rodziły po raz kolejny i nie są bardzo wyczerpane porodem mogą rozpocząć praktykę już nawet po miesiącu. Doświadczone joginki radzą, aby nie spieszyć się z tym. Przerwa trzech miesięcy od porodu uznawana jest za optymalną - jeśli chodzi o rozpoczęcie regularnej praktyki asan. Jednak już miesiąc po rozwiązaniu można rozpocząć praktykę łagodnej pranayamy (ujjai, viloma). 7. Pani Kasiu - czy w czasie karmienia piersią można uczęszczać na zajęcia hatha-jogi (2 razy w tygodniu po 1,5 godziny)?
Jak najbardziej! Proszę jednak mieć na uwadze fakt, że praktyka w tym okresie nie powinna Pani wyczerpywać. Ćwiczenie z grupą niesie ze sobą to zagrożenie, że może się Pani dać porwać energii zajęć i stracić z oczu swoje samopoczucie i ogólny stan ciała. Praktyka jogi w Pani sytuacji ma wspierać produkcję pokarmu. Zarówno karmienie, jak i poprzedzająca je ciąża i poród są ogromnym obciążeniem dla organizmu matki. Wyczerpują jej naturalne zasoby. Nawet, jeśli nie jest to dla niej początkowo jasne - powinna podchodzić do siebie z ogromna uwagą i troską. Zaniedbania w tym okresie mogą odbić się negatywnie na odporności organizmu i stanie organów wewnętrznych, czego efekty mogą być dostrzegalne dopiero w okresie klimakterium.
Dlatego uczęszczając na zajęcia jogi z grupą należy poinformować o swojej sytuacji nauczyciela prowadzącego. Wskazane w tym czasie są przede wszystkim pozycje regeneracyjne oraz relaksy. Proporcja między normalną praktyką a częścią wyłącznie regeneracyjną powinna być - jeśli nie na korzyść tej drugiej to przynajmniej - 1:1. 8. Jakie są przeciwwskazania dla osoby rozpoczynającej praktykę w 9 miesięcy po poronieniu i pobycie w szpitalu z tego tytułu?
Wydaje się, że po tak długim okresie od pobytu w szpitalu nie ma już przeciwwskazań. Zalecałabym jednak po pierwsze konsultacje z lekarzem a po drugie - rozpoczęcie praktyki pod okiem doświadczonego nauczyciela. Jeśli ma Pani szczególne obawy o swój stan zdrowia i reakcję ciała na ćwiczenia - proszę rozpocząć praktykę od zestawów menstruacyjnych plus pozycje odwrócone. Więcej informacji w odpowiedziach na pytania o menstruację. 9. Chciałabym chodzić na zajęcia z moim 15 miesięcznym synkiem. Czy to jest możliwe? Myślę o tym czy nie będzie przeszkadzał mnie, czy sam może próbować już ćwiczyć, itp.?
Pomysł jest dobry, niemniej jego realizacja zależy od tego, na jakie zajęcia Pani trafi. Spektrum możliwości jest ogromne. Zaczynając od zajęć, które prowadzone są tak, aby zmaksymalizować koncentrację, skupienie oraz wyciszenie umysłu u uczestników, co wymaga ogromnej dyscypliny od uczniów i wówczas dzieci raczej nie są mile widziane. Przez kameralne grupy, które sprzyjają elastycznemu podejściu do obecności maluchów na sali. Po zajęcia, na których te maluchy już nie tylko baraszkują, ale robią coś na kształt asan, czyli specjalne zajęcia dla mam z dziećmi. O ile mi wiadomo - ta oferta należy do rzadkości w szkołach jogi. Katarzyna Pilorz
dyplomowany nauczyciel jogi metody Iyengara stopnia Senior Intermediate I od 2009 r,
posiadająca Certyfikat uprawniający do posługiwania się nazwiskiem Iyengara od 2009 r,
członek Komitetu Technicznego Polskiego Stowarzyszenia Jogi Iyengara odpowiedzialnego za system kształcenia nauczycieli w Polsce od 2006,
prezes Polskiego Stowarzyszenia Jogi Iyengara od 2008,
trzykrotnie do tej pory odbyła staż w Ramamani Iyengar Yoga Institute w Punie (Indie): 2006, 2008, 2010,
nieustannie dokształca się w kraju oraz za granicą,
autorka licznych publikacji internetowych na temat jogi.
Studio Jogi Katarzyny Pilorz, Kraków: http://www.studiojogi.pl/
Blog Katarzyny Pilorz: http://www.studiojogi.pl/blog/
