Nasz ekspert, Katarzyna Pilorz odpowiada: MENOPAUZA I PRAKTYKA PO PIĘĆDZIESIĄTCE.
piątek, 25 stycznia 2008
Poniżej zamieszczamy odpowiedzi Katarzyny Pilorz na pytania dotyczące menopauzy i praktyki po pięćdziesiątce.
1.Jakie ćwiczenia z jogi zalecane są dla kobiet w okresie menopauzy?Zachęcam Panią do zajrzenia do odpowiedzi na pytania dotyczące menopauzy. Znajdzie Pani tam przykładowy zestaw asan do praktyki.
Niemniej - ogólnie rzecz ujmując asany można pogrupować ze względu na ich dobroczynne działanie na niektóre z objawów poprzedzających wystąpienie menopauzy. Do takich nieprzyjemnych efektów ubocznych adaptacji organizmu do nowej równowagi hormonalnej należą: uderzenia gorąca, nadpobudliwość układu nerwowego objawiająca się nerwowością a czasem bezsennością, uczucie wyczerpania, depresyjność i chwiejność nastrojów, zaburzenia funkcjonowania uwagi i pamięci.
Uderzenia gorąca wymagają stosowania pozycji schładzających ciało oraz regenerujących. Efekt wyciszenia i schłodzenia uzyskuje się podpierając głowę w trakcie wykonywania skłonów do przodu, układając tułów na bolsterze w trakcie pozycji relaksowych typu Supta Baddha Konasana czy Supta Virasana. O ile pierwsze asany tonizują układ nerwowy, o tyle te drugie pozwalają utrzymać dół brzucha rozluźniony i otwartą klatkę piersiową. Z pozycji odwróconych wskazana jest Halasana z krzesłem.
Nerwowość, rozdrażnienie oraz bezsenność są objawem obniżenia progu wrażliwości układu nerwowego. Próg ten można podnieść szukając sposobu na odcięcie się od bodźców pochodzących z zewnątrz. Sprzyjają temu pozycje stojące ze skłonem do przodu, gdzie oprócz wyciszenia związanego ze skłonem, ustawienie ciała na małym punkcie podparcia, jakim są stopy, wymaga skoncentrowania uwagi do wewnątrz, co ma dodatkowy efekt wyciszający i stabilizujący. Do pozycji z tej kategorii należą: Uttanasana, Prasarita Padottanasana oraz Parsvottanasana wszystkie z opartą głową.
Uczucie wyczerpania i przemęczenie jest sygnałem, że ciało domaga się większej troski. Możemy ją sobie okazać przenosząc akcent na pozycje regenerujące i relaksujące. Wskazane są Supta Baddha Konasana oraz pasywne wygięcia w tył, które szczególnie intensywnie otwierają okolicę mostka. Należą do nich: Viparita Dandasana, Setubandha Sarvangasana, Viparita Karani.
Obniżony nastrój z tendencją do depresji oraz labilność emocjonalna są reakcją mózgu na obniżenie estrogenu we krwi. Podobnie jak w wypadku poprzedniego problemu - wskazane jest otwieranie okolic mostka, gdyż przynosi to uczucie lekkości w klatce piersiowej i wewnętrznego światła. Ponadto, odwracanie świata do góry nogami wpływa pozytywnie zarówno na nastrój jak i na funkcjonowanie istotnych dla wydzielania wewnętrznego gruczołów dokrewnych - przysadki i szyszynki oraz podwzgórza. Znowu - zalecane są wersje Sirszasany i Sarvangasany, które nie wywołają wyczerpania. W metodzie Iyengara wersji regeneracyjnych i podpartych tychże pozycji nie brakuje.
Na zaburzenia funkcjonowania uwagi objawiające się często jako problemy z pamięcią wskazane są pozycje poprawiające dokrwienie mózgu - a więc pozycje odwrócone oraz takie, jak Adho Mukha Svanasana, która to asana dodatkowo wprowadza ciało w głęboki, zogniskowany oddech. Nie należy zapominać o zbawiennym wpływie na cały układ nerwowy relaksu w czystej postaci, czyli Siavasany. 2. Jakie asany łagodzą objawy menopauzy?
Proszę spróbować następującego zestawu pamiętając, że asany działają efektywniej, jeśli praktykuje się je w ścisłej sekwencji:
1. Dandasana
2. Upavishta Konasana
3. Baddhakonasana
4. Supa Baddhakonasana
5. Virasana
6. Supta Virasana
7. Supta Padangushtasana I
8. Supta Padangushtasana II
9. Prasarita Padottanasana
10. Adhomukha Svanasana z podpartą głową i dłońmi
11. Uttanasana z podpartą głową
12. Ardha Chandrasana
13. Utthita Trikonasana
14. Tadasana
15. Urdhvahastasana w Tadasanie
16. Parvatasana w Tadasanie
17. Namaskarasana w Tadasanie
18. Gomukhasana I w Tadasanie
19. Adhomukha Virasana z podpartym tułowiem i czołem
20. Janu Sirsasana z opartym czołem
21. Pascimottanasana z opartym czołem
22. Adhomukha Svanasana z podpartą głową
23. Salamba Sirsasana
24. Viparita Dandasana na krześle
25. Salamba Sarvangasana na krześle
26. Halasana na krześle
27. Setubandha Sarvangasana na wałku
28. Setubandha Sarvangasana na ławeczce z głową wyżej i ramionami niżej
29. Viparita Karani
30. Savasana na wałku z bandażem wokół głowy
3. Pani Katarzyno! A co z kobietami w moim wieku, które przechodzą menopauzę, a chcą uczyć się jogi? Mam różnego rodzaju uderzenia gorąca, jestem nieustannie spięta, zwłaszcza w ramionach, do tego mam dyskopatie kręgów szyjnych i lędźwiowych. Duże obniżenie narządów rodnych po porodach, co powoduje nie trzymanie moczu. Jest to tak okropnie uciążliwe w moim przypadku, że zaczęłam się zastanawiać i interesować czy właśnie joga by mi nie pomogła w pewnych stosowanych ćwiczeniach w tej sytuacji? Proszę o wskazówki dla mnie jako raczkującej ani raz jeszcze nie próbującej jogi. Co mam robić? Czy mogę sama w domu się uczyć? Jak zacząć? Pozdrawiam
W Pani przypadku sugerowałabym bezpośrednią konsultację z wykwalifikowanym i doświadczonym nauczycielem jogi, który w odpowiedni sposób dobierze Pani zestaw ćwiczeń, a co najważniejsze bezpiecznie wprowadzi Panią w arkana jogi. Bardzo ważne, aby w tak skomplikowanym przypadku jak Pani nie zaszkodzić zaraz na wstępie, bo to może zaprzepaścić okazję do poprawy Pani stanu przez praktykę asan. Czego miałaby dotyczyć ta poprawa? Widzę tu dwie zasadnicze kwestie: dotyczącą terapeutyki kręgosłupa i tą związaną z problemami ginekologicznymi.
Po pierwsze należałoby popracować nad wzmocnieniem i uelastycznieniem kręgosłupa, żeby to osiągnąć potrzeba otwarcia w okolicach pasa barkowego i klatki piersiowej - aby uwolnić odcinek szyjny i piersiowy oraz okolic miednicy i bioder - aby uwolnić lędźwia. Pracę nad tym może Pani wykonywać stopniowo i ostrożnie praktykując zestawy dla początkujących. Wraz z efektami fizycznymi powoli pojawiać się będzie też więcej dystansu i ciało powoli będzie się uwalniać od chronicznego napięcia wywołującego sztywność.
Jeśli chodzi o usuwanie negatywnych objawów menopauzalnych, to trzeba będzie poczekać do momentu, w którym opanuje Pani podstawowe asany. Można będzie wtedy zacząć stosować zestawy łagodzące te dolegliwości. Przykładowy znajduje się w odpowiedzi na poprzednie pytanie.
Ostatnia rzecz to problem z obniżeniem narządów rodnych po porodach i związane z tym komplikacje. Joga może mieć tu zastosowanie wspomagające. Regularna i zrównoważona praktyka asan ze wszystkich grup powinna poprawić tonus mięśniowy - również w okolicach miednicy - i w ten sposób przynieść ulgę w problemach z nietrzymaniem moczu. Na te efekty trzeba będzie cierpliwie poczekać. Niestety, jeśli problem jest poważny - główny sposób pomocy musi zostać zaproponowany przez Pani lekarza. Podaję poniżej zestaw asan na obniżenie macicy, które - jak już pisałam - mogą wspomagać inne środki medyczne:
1. Salamba Sirsasana
2. Viparita Dandasana na krześle
3. Supta Baddhakonasana na wałku
4. Supta Virasana na wałku
5. Supta Padangushtasana do boku ze stopą podpartą
6. Dandasana
7. Urdhvamukha Janu Sirsasana (wklęsłe plecy)
8. Prasarita Padottanasana
9. Tadasana
10. Urdhvahastasana w Tadasanie
11. Ardha Chandrasana
12. Salamba Sarvangasana na krześle
13. Setubandha Sarvangasana na wałku
14. Setubandha Sarvangasana na ławeczce z głową wyżej i ramionami niżej
15. Viparita Karani
Oba zestawy terapeutyczne obejmują pozycje odwrócone. Praktyka tych asan w wypadku zwyrodnień kręgosłupa szyjnego powinna być poprzedzona odpowiednio długimi przygotowaniami. Jak widać - joga w Pani przypadku ma wiele do zaoferowania jednak zastosowanie jej środków musi być stopniowe i dokonywać się pod okiem odpowiedniego nauczyciela. Zachęcam Panią do znalezienia takiego wśród dyplomowanych nauczycieli jogi Iyengara.
Pozdrawiam i życzę powodzenia! 4. Witam, to moje pierwsze zainteresowanie jogą, chciałabym mieć zajęcia, ale mieszkam w Elblągu i nawet nie wiem czy jakiś profesjonalista prowadzi zajęcia jogi w tym mieście. Za 10 dni kończę 50 lat, jestem w dobrej kondycji fizycznej i psychicznej. Chcę praktykować jogę. Pozdrawiam.
Gorąco zachęcam Panią do rozpoczęcia praktyki. Osoby w Pani wieku czerpią wiele korzyści właśnie z tej formy ruchu, gdyż nie wyczerpuje ona naturalnych sił organizmu, ale pomaga je regenerować i dostosowywać intensywność ćwiczeń do możliwości praktykujących. Niemniej pierwsze kroki na ścieżce jogi powinny być stawiane pod okiem wykwalifikowanego nauczyciela. To niezwykle ważne - z jednej prostej przyczyny. Joga jest ścieżką, którą można podążać wiele lat doświadczając dobrodziejstw z niej płynących, pod warunkiem jednak, że praktyka będzie wykonywana w odpowiedni sposób. My zaś przystępując do niej wnosimy wszystkie nawyki ruchowe zapisane w naszym ciele przez lata życia. Nierzadko stoją one w sprzeczności z prawidłowym wykonaniem asan. Żeby dostrzec tę sprzeczność trzeba obserwatora z zewnątrz, który wprawnym okiem oceni prawidłowość wykonania pozycji. Jeśli zacznie Pani regularnie praktykować sama istnieje duże niebezpieczeństwo, że te nieprawidłowe nawyki ruchowe staną się fragmentem Pani praktyki asan i utrwalą się jeszcze mocniej. Potem trzeba będzie wykonać podwójną pracę, aby je wykorzenić a następnie stworzyć ich zdrowe odpowiedniki. Po co więc komplikować sobie życie?
Proszę poszukać nauczyciela w najbliższej okolicy za pomocą spisu nauczycieli albo spisu szkół w portalu joga-joga. Jeśli to jest niemożliwe - zaczyna się akurat sezon urlopowy i wiele szkół organizuje kursy wyjazdowe, również dla osób bez doświadczenia w praktyce jogi. Warto skorzystać z tego typu oferty.
Również pozdrawiam! Katarzyna Pilorz
dyplomowany nauczyciel jogi metody Iyengara stopnia Senior Intermediate I od 2009 r,
posiadająca Certyfikat uprawniający do posługiwania się nazwiskiem Iyengara od 2009 r,
członek Komitetu Technicznego Polskiego Stowarzyszenia Jogi Iyengara odpowiedzialnego za system kształcenia nauczycieli w Polsce od 2006,
prezes Polskiego Stowarzyszenia Jogi Iyengara od 2008,
trzykrotnie do tej pory odbyła staż w Ramamani Iyengar Yoga Institute w Punie (Indie): 2006, 2008, 2010,
nieustannie dokształca się w kraju oraz za granicą,
autorka licznych publikacji internetowych na temat jogi.
Studio Jogi Katarzyny Pilorz, Kraków: http://www.studiojogi.pl/
Blog Katarzyny Pilorz: http://www.studiojogi.pl/blog/
