Lepiej być "niedotykalnym". Gudżarowie w Indiach
czwartek, 16 października 2008
Tysiące członków jednej z indyjskich grup etnicznych zażądało niedawno obniżenia swego oficjalnego statusu społecznego, by móc uzyskać lepszy dostęp do miejsc pracy i edukacji. Gudżarowie zablokowali główne drogi prowadzące do Delhi, podpalili stosy opon i zapowiedzieli, że ich demonstracje sparaliżują całą stolicę Indii i jej okolice.
Według prawa indyjskiego Gudżarowie, których wielu żyje na pustynnych terenach Radżastanu, są zaszeregowani jako druga najniższa grupa w tym kraju, określana jako "inne zacofane klasy". W skomplikowanym systemie kategoria ta znajduje się o stopień wyżej od najniższego poziomu, znanego jako "określone plemiona i kasty", inaczej: dalici, czyli "niedotykalni".Gudżarowie twierdzą, że są dyskryminowani, jeśli chodzi o zatrudnienie, opiekę zdrowotną i edukację - zwłaszcza w Radżastanie - ale uważają, że gdyby zostali przeklasyfikowani do najniższej kategorii, mogliby ubiegać się o państwowe posady i miejsca na uczelniach zarezerwowane dla tej grupy.
Rząd Indii zastrzega około połowy wszystkich miejsc w państwowych uczelniach dla niższych kast i grup plemiennych. Celem tej szerokiej akcji było przezwyciężenie stuleci dyskryminacji. Rozwiązanie to ma jednak wielu krytyków. Wskazują oni, że akcentuje różnice kastowe w czasach, gdy Indie dążą do modernizacji oraz rozwoju gospodarczego i społecznego. Grupa rządowa powołana do rozpatrzenia sprawy Gudżarów zaleciła przeznaczenie na pomoc dla tej społeczności 80 milionów dolarów, ale wykluczyła zmianę jej statusu. Propozycja nie usatysfakcjonowała protestujących.
Podczas powstania przeciwko brytyjskiej władzy kolonialnej w 1857 roku hinduistyczni i muzułmańscy członkowie tego ludu walczyli zaciekle z Brytyjczykami, wspierając Bahadura Shaha Zafara, ostatniego władcę z dynastii Mogołów. Po okrutnym stłumieniu powstania przez kolonizatorów Gudżarowie i 150 innych grup etnicznych zaliczeni zostali do kategorii "plemion przestępczych". Rejestr ów został oficjalnie unieważniony w 1950, kiedy to nowa konstytucja zabroniła dyskryminacji kastowej, ale zakaz ten pozostał głównie na papierze.
Źródła indyjskiego systemu kastowego są wciąż kwestią sporną, ale na ogół wywodzi się go z hinduizmu i wynikającego zeń podziału na tak zwane warny. Są to bramini (kapłani, myśliciele i nauczyciele), kszatrijowie (wodzowie, szlachetnie urodzeni i wojownicy), wajsiowie (rzemieślnicy i kupcy) oraz siudrowie (rolnicy i robotnicy).
Oprócz tych czterech grup istnieją tysiące podkast. Ludzi będących poza tym systemem starodawne teksty hinduistyczne określają jako "niedotykalnych", zwanych dalitami. Prawo ustanowione w 1935 roku przez władze brytyjskie jako pierwsze zmierzało do poprawy statusu "klas wykluczonych".
Dyskryminacja niedotykalnych nadal jednak jest znaczna, mimo że pękają bariery między innymi kastami. Wielu ludzi uważa, że system ten jest przeszkodą dla postępu Indii i jeśli się utrzyma, nie będzie można zrealizować w pełni potencjału kraju.
Na podstawie artykułu z The Independent 16.06 2008
