Wpływ asan jogi na organizm człowieka - część III. Piotr Künstler
wtorek, 19 sierpnia 2008
Każda z asan ma unikalny wpływ na organizm zależny również od indywidualnej kondycji osoby ćwiczącej. Aby ogarnąć tą różnorodność powszechnie przyjętą formułą jest opisywanie wpływu określonych grup asan. Sposób ten pozwala usystematyzować opis i wyłuskać podstawowe efekty odnoszące się do wszystkich praktykujących. W tym artykule omawiam skręty, balanse, siady.
SKRĘTY
Pozycje skrętów takie jak bharadvajasana, marichiasana, ardha-matjendrasana są wyjątkowe. Ruchy skręcające kręgosłup są trudne i w normalnym życiu wykonujemy je w ograniczonym zakresie. Wyjątek stanowi tu odcinek szyjny kręgosłupa. Praktyka jogi obfituje w asany skrętne o różnych wzorach, a każda z nich przynosi korzyści innym częściom ciała. Wpływają one na zewnętrzne jak i wewnętrzne obszary ciała. Usuwają sztywności kręgosłupa blokujące przepływ krwi do nerwów kanału kręgowego oraz upośledzające właściwy przepływ impulsów nerwowych w rdzeniu i z rdzenia do ciała. W ciągu normalnej aktywności życiowej używamy ciała bardzo asymetrycznie, co powoduje nierówną pracę mięśni tułowia. Dla przykładu pisząc przy stole w pozycji siedzącej często ustawiamy się nieco skośnie albo gdy łóżko stoi przy ścianie, rano wstajemy przez ten sam bok. W ten sposób wiele codziennych aktywności powoduje, że świadomie lub nieświadomie nadużywamy jednej ze stron ciała. Joga uczy jak być bardziej przytomnym położenia i ruchu naszego ciała. Pozycje skręcone wykonywane symetrycznie uczą nas jak niwelować te różnice. Oczywiście asany z innych grup podobnie przyczyniają się do symetryzacji ciała, jednak skręty wpływają bezpośrednio na główną oś jaką jest kręgosłup.
Wszystkie skręty usuwają problemy w kręgosłupie, biodrach i pachwinach.
Stawy międzykręgowe stają się elastyczne. Pozycje zapobiegają kompresji stawów i wypadaniu dysków. Upośledzenie to pojawia się tylko wtedy, gdy mięśnie kręgosłupa są sztywne. Skręty utrzymują lub przywracają ich elastyczność. Korzenie nerwowe są masowane. Poprawia się ich ukrwienie i ukrwienie całego kręgosłupa.
Z wiekiem mięśnie kręgosłupa oraz ścięgna podkolanowe sztywnieją. Prowadzi to do zmniejszenia ruchomości stawów międzykręgowych i stawów biodrowych. Z tego powodu, gdy osoba pochyla się do przodu miednica nie może wykonać skłonu się w stawach biodrowych. Ruch przenosi się na kręgosłup i mięśnie okolicy lędźwiowej są nadwyrężane. Może to powodować przepuklinę dyskową. Jeśli pochyla się osoba z elastycznymi stawami biodrowymi miednica pochyla się prawidłowo, a kręgosłup może rozciągnąć się. Utrzymana jest właściwa pozycja kręgosłupa bez uwypuklania odcinka lędźwiowego, co ma miejsce, gdy ścięgna podkolanowe są przykurczone i sztywne.
W skrętach można trwać przez około dwie trzy minuty na jedną stronę. Układ krwionośny
Skręty na przemian ściskają i rozciągają boczne ściany serca oraz klatkę piersiową, przyczyniając się do poprawy funkcjonowania serca. Masowane są również główne naczynia krwionośne. Układ oddechowy
Skręty klatki piersiowej utrzymują elastyczność mięśnia oddechowego - przepony oraz głównych mięśni pomocniczych oddechowych, czyli mięśni międzyżebrowych. Ściskanie i rozszerzanie płuc powoduje utrzymanie lub nawet zwiększenie ich pojemności życiowej. Zapewnia to pełniejszy oddech, a krew jest lepiej natleniona. Praktykujący odczuwa wyraźny wzrost sił witalnych.
Podczas skrętu, gdy klatka piersiowa jest napinana oddech przyspiesza się. Tego rodzaju praca chroni komórki pęcherzyków płucnych przed degeneracją. Układ rozrodczy i organy brzucha
Pozycje skręcone pobudzają krążenie krwi w brzuchu i podbrzuszu. W wyniku ściśnięcia tego obszaru krew jest wyciskana z narządów, a po wyjściu z pozycji następuje rozluźnienie i krew ponownie napływa do wszystkich organów brzucha i miednicy. W ten sposób są one płukane i oczyszczane, co utrzymuje je w dobrej kondycji.
Różne kombinacje ruchów zgięcia, rotacji, przywodzenia i odwodzenia w skrętach aktywizują inne części ciała. Na przykład w marichiasana, w której pojawia się element wygięcia do przodu, wątroba jest mocno ściskana a jej aktywność stymulowana. Inaczej jest w bharadvajasana, w której pojawia się element wygięcia do tyłu i bardziej stymulowane są nerki. W pasiasana natomiast bardziej akcentowany jest ruch wyciągania i rotacji niż zgięcia, przez co najbardziej pobudzana jest śledziona.
Pozycje skręcone mają ogromny wpływ na układ pokarmowy i proces trawienia. Silny masaż żołądka i jelit poprawia trawienie, wchłanianie i wydalanie. Woreczek żółciowy jest intensywnie ściskany, co zapobiega tworzeniu kamieni. Sprawniejsze wydzielanie żółci poprawia proces trawienia tłuszczów. Masaż nerek zwiększa ich ukrwienie i wydajność pracy.
W ciąży ostrożnie wykonywane skręty powodują rozciągnięcie macicy. Dzięki temu płód może swobodniej poruszać się, a matka nie będzie odczuwać dyskomfortu w czasie kopnięć dziecka.
Regularne wykonywanie skrętów zapobiega powiększaniu się prostaty.
POZYCJE BALANSOWE
Jest to liczna grupa pozycji, z których najbardziej znaną jest bakasana (żuraw). Asany te chrakteryzuje konieczność utrzymania własnego ciała w pozycji równoważnej na rękach. Aby żyć w pełnej harmonii ważne jest abyśmy wraz z upływem wieku zachowali określoną lekkość i zwinność ruchów. To właśnie jest efektem praktyki pozycji balansowych i ich cykli. Konieczność utrzymania równowagi i przeciwdziałania sile grawitacji w pozycji oraz podczas wchodzenia w nią, wywołuje określony kontrolowany proces rozciągania i mobilizacji mięśni. Układ lokomotoryczny musi pracować tu niezwykle precyzyjnie. Asany rozwijają sprawność i siłę barków, ramion i nadgarstków. Ruchy jogina nabierają dzięki temu niezwykłej gracji. Serce i płuca są ściskane i masowane. Dzięki świadomej i kontrolowanej pracy zwiększa się tolerancja wysiłkowa zarówno układu krążenia, jak i oddechowego. Puls i ciśnienie krwi nieznacznie podnoszą się, a ciało rozgrzewa. Organy brzucha i podbrzusza są ściskane i masowane znacznie intensywniej niż w wygięciach do przodu.
SIADY
Do pozycji siedzących zaliczamy: padmasana (lotos), baddha konasana (spętany kąt), virasana (bohater), a także kandanasana, simhasana, hanumanasana, vamavedasana. Wiele osób nie ma wykształconego nawyku prawidłowego siedzenia. Najczęściej siedzimy zgarbieni i zapadnięci. Skutkiem tego jest upośledzenie struktury szkieletu i zapadnięcie organów wewnętrznych. Gdy siedzimy nieprawidłowo powstaje napięcie w wielu narządach i mięśniach oraz szkielecie, prowadzące do powstania chronicznych bólów. Podstawowym efektem tych pozycji jest przywrócenie prawidłowej postawy siedzącej. Praktyka siadów odblokowuje i nadaje elastyczność biodrom, mięśniom pachwin, kolanom i kostkom. Pozycje siedzące z kolanami zgiętymi, jak lotos czy bohater zapobiegają powstawaniu zwyrodnień w stawach kolanowych i kostkach.
Prawidłowe ustawienie tułowia zmniejsza napięcie organów wewnętrznych umożliwiając im swobodną pracę. Supta virasana polecana jest w szczególności osobom cierpiącym na niestrawność. Jest to także jedyna pozycja, którą można ćwiczyć po posiłku. Znakomicie poprawia trawienie, wzmacnia perystaltykę jelit.
Gdy podstawa (nogi, biodra) jest stabilna, kręgosłup naturalnie wyprostowany, a tułów swobodnie wyciągnięty, wtedy umysł może wyciszyć się. W taki sposób pozycje te przygotowują adepta jogi do medytacji. Literatura
B.K.S. Iyengar "Drzewo jogi", "Światło jogi"
Raman Krishna "A Matter of Health. Integration of yoga and western medicine for prevention and cure."
Piotr Künstler - Jestem nauczycielem jogi stopnia Introductory II wydanym przez Ramamani Iyengar Memorial Yoga Institute. Praktykuję od 25 lat, a jogę Iyengara od lat 16, uczę od 12 lat, a od 8 prowadzę własną Pracownię Jogi Yogamudra. Mam 41 lat, jestem mężem Oli i ojcem 7 letniego Antka oraz 1,5 rocznego Janka. Z wykształcenia jestem doktorem nauk biologicznych.
Pierwsze kroki na ścieżce jogi stawiałem pod kierunkiem Mirka Toczki w tradycji przekazywanej od Leona Cyborana. Jogę Iyengara poznałem w akdemii Sławka Bubicza głównie dzięki Adamowi Bielewiczowi, Grzegorzowi Nieścierowi i Leszkowi Kawie. Zainspirowany przekazem i postacią BKS Iyengara poświęciłem życie praktyce i uczeniu jogi. Ukończyłem pierwszą edycję kursu nauczycielskiego organizowaną przez PSJI pod kierunkiem Jurka Jaguckiego. Regularnie biorę udział w warsztatach doskonalących z doświadczonymi nauczycielami: Faeq Birią, Lois Steinberg, Rittą Keller, Gabrielą Gubillaro. Od ponad 10 lat praktykuję również medytację w tradycji buddyzmu zen.www.yogamudra.pl
Wartościową literaturę oraz profesjonale akcesoria do jogi znajdziesz w
