Poczuj więcej. Maciej Wielobób

Mój tata, ćwiczący długo Kung-Fu powiedział mi kiedyś, że gdy patrzy na ludzi podczas treningów, ma czasem wrażenie, jakby spoglądał na małpki - prowadzący wykonuje sekwencję ruchów, a uczestnicy zajęć małpują po nim bez refleksji ani czucia. W niniejszym artykule postaramy się prześledzić drogę od naśladownictwa do obudzenia czucia i uważności w praktyce.

Oczywiście, gdy przychodzimy z początku musimy naśladować prowadzącego i odwzorowywać geometryczny kształt asany. Ale później przychodzi czas, że szukamy ustawienia zgodnego z anatomią, po to, aby jak najwięcej pracy zostało przeniesione na szkielet, co nadaje asanom lekkość. Wreszcie przychodzi czas, że przepracowawszy podstawowe ustawienia, musimy pozwolić zadziać się naszej praktyce.

Patańdżali w sutrze II.5 zauważa, że jednym z rodzajów niewiedzy (avidyi - braku świadomości) jest rozpoznawanie nieczystego jako czyste. W tradycji jogi ową "czystość“ rozumie się jako coś dla nas naturalnego. Stąd powinniśmy szukać praktyki, która naturalnie wypływa z naszej natury. Aby tak się działo, nie możemy pracować siłowo - musimy poszukiwać w naszej praktyce czucia, poszerzania świadomości, uważności.

Podczas praktyki asan możemy obserwować różne jej elementy: czy pozycje są napięte albo np. bezwładne (zbyt rozluźnione), gdzie jest środek ciężkości itp. Możemy też badać motywację do pracy w danej asanie i co ta motywacja za sobą niesie (czy napięcie czy rozluźnienie itp.). Jednakże, gdy chcemy aktywować "czucie" w praktyce asan zasadniczą pracą obserwacyjną jest dokonywanie niewielkich zmian w pozycji i kontrolowanie jak wpływają one na funkcjonowanie ciała i umysłu w danej pozycji. Np. w tadasanie możemy ustawić stopy razem, ale też na szerokość bioder - każde z tych ustawień przyniesie nieco inną pracę w pozycji, którą obserwujemy. Kontrolujemy jak układają się stopy, kolana, mięśnie nóg, biodra i miednica, brzuch, poszczególne części kręgosłupa, szyja i głowa; sprawdzamy, które ułożenie ciała przynosi większe rozluźnienie twarzy, oczu i wewnętrznych uszu etc. Na poziomie trochę bardziej subtelnym możemy badać jak zmiany pewnych detali w asanie wpływają na stan umysłu.

Z grawitacją w praktyce asan pracujemy w zasadzie na 2 przeciwległych biegunach. Zaczynamy zawsze od pracy podstawowej (o większym stopniu ogólności), przechodząc do pracy bardziej subtelnej. Można to pokazać na przykładzie adhomukhaśvanasany - psa z głową w dół. Podstawową pracą będzie poczucie czy ciężar ciała jest oparty na stopach i dłoniach czy np. tylko na dłoniach. Oczywiście pracę w asanie odpowiednio korygujemy, aby uzyskać pożądaną harmonię. Jeżeli jesteśmy w stanie wykonać powyższe polecenia, przechodzimy do pracy nieco bardziej subtelnej. Teraz sprawdzamy rozkład ciężaru między prawą i lewą dłonią, i prawą i lewą stopą. Po wyrównaniu odczuć, możemy przejść do ostatecznej pracy: wyrównanie odczucia ciężaru na nasadzie nadgarstków i nasadach palców dłoni (przody i tyłu dłoni) oraz na pięcie i nasadach paluchów stóp (przody i tyły stóp). Przeciwległymi biegunami będą też prawa i lewa stopa w pozycjach stojących, prawa i lewa dłoń w balansach na rękach etc. Warto obserwować też zmiany jakie powoduje ta praca w trakcie pozycji - powinna ustawić prawidłową pozycję, która będzie "wygodna i stabilna" (vide: stira sukham asanam JS II.46).