Witaminy
Czy wiecie, że witaminy odkrył polski uczony, profesor Kazimierz Funk? Jego odkrycie było niewątpliwie przełomowym momentem w dziejach nauki o żywieniu.
Odkrycie witamin uświadomiło uczonym, a później i nam wszystkim, codziennym ich "zjadaczom", jaki wpływ ma na nasze zdrowie dieta.Dzięki rewolucyjnemu odkryciu naszego rodaka rozszerzyły się perspektywy stosowania diety jako elementu wspierającego leczenie chorób i podnoszącego witalność.
Witaminy to substancje organiczne, biologicznie czynne, które występują w niezmiernie małych ilościach. Są niezbędne do prawidłowego przebiegu podstawowych funkcji życiowych ludzi i zwierząt. Zanim przyjęła się nazwa "witaminy" w Polsce nazywano je przez jakiś czas "życianami" - nazwa niezwykle adekwatna :)
O znaczeniu witamin - utajonych sił w zawartych w pożywieniu - wiedziano na wschodzie od tysięcy lat (szczególnie w Indiach). Ludzie cywilizacji zachodniej nie wierzą w coś, co nieuchwytne, co nie da się zmierzyć. Dopiero udowodnione naukowo badania otworzyły nam oczy na to, co ludzie wschodu, kierowani intuicją, znali od dawna.
Największym źródłem witamin są surowe warzywa i owoce. Gotowane, niestety, tracą ich dużą część.
Witaminy nie są źródłem energii ani nie spełniają funkcji budulcowych. Ich rola polega na regulowaniu i przyspieszaniu zmian metabolicznych. Niektóre z witamin wchodzą też w skład ważnych związków wewnątrzustrojowych niezbędnych dla zdrowia i życia. W organizmie człowieka są syntetyzowane tylko nieliczne witaminy: A, D, K, niektóre z grupy B i to nie zawsze w ilościach dostatecznych. Dlatego też trzeba ich dostarczać organizmowi w codziennym pożywieniu. Może tak być, że posiłki zawierają za mało lub za dużo witamin (wbrew pozorom to "za dużo" zdarza się częściej). Ma to istotny wpływ na zdrowie i funkcjonowanie całego organizmu.
Najlepszym barometrem wykrywającym braki witamin są nasze włosy i skóra.
Długotrwałe niedobory witamin w pożywieniu wywołują schorzenia określane mianem awitaminoz. Przedawkowanie witamin nazywa się hiperwitaminozą. Zdarza się najczęściej wtedy, gdy spożywamy je w pokarmach i jednocześnie przyjmujemy preparaty farmaceutyczne.
A oto krótkie zestawienie wiadomości o poszczególnych witaminach:
witamina A - niezbędna do prawidłowego wzrostu, ma wpływ na wzrok, zwiększa odporność organizmu na infekcje. Ma istotny wpływ na wygląd skóry, włosów i paznokci. Występuje w żółtkach, tranie, śmietanie, tłustych serach. W warzywach występuje w postaci karotenu - w warzywach żółtopomarańczowych - dyniach, marchwi oraz w zielonych - szpinaku, sałacie, koperku, brokułach, szparagach.
Witamina D - wpływa na wchłanianie wapnia i fosforu oraz na prawidłowe odkładanie się ich w kościach i zębach. Opóźnia procesy starzenia.
Występuje w żółtkach, śmietanie, mleku, rybach i tranie.
Witamina E - naturalny przeciwutleniacz - zapobiega procesom utleniania kwasów tłuszczowych, nazywana witaminą młodości, opóźnia procesy starzenia, łagodzi zmęczenie, zapobiega łysieniu, wspomaga gojenie się ran.
Występuje w olejach roślinnych, ziarnach zbóż, kiełkach zbożowych, soi, orzechach, warzywach i jajach.
Witamina K - niezbędna do prawidłowego wzrostu i krzepnięcia krwi.
Występuje w zielonych częściach roślin, jajach, jogurcie, oleju sojowym, tranie, serach camembert i cheddar.
Witamina B1 - składnik enzymów, bierze udział w procesach oddychania komórkowego i ma wpływ na gospodarkę wodną. Ma również korzystny wpływ na system nerwowy, sprawność umysłową i pracę serca.
Występuje w ziarnach zbóż, kaszach, otrębach, drożdżach, orzechach, roślinach strączkowych, mleku, owocach i warzywach.
Witamina B2 - niezbędna do rozwoju młodych organizmów, poprawia wzrok, łagodzi zmęczenie oczu. Niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Jej brak powoduje powstawanie zajadów. Pobudza też porost włosów.
Występuje w mleku, serach, zbożach, drożdżach, jajach, warzywach zielonych i owocach.
Witamina B6 - niezbędna do prawidłowej przemiany białek, tłuszczów i węglowodanów. Wpływa na wytwarzanie ciałek czerwonych krwi. Ułatwia wchłanianie magnezu. Łagodzi stresy i zapobiega anemii. Opóźnia procesy starzenia się.
Występuje w drożdżach, otrębach, kiełkach, zbożach, soi, soczewicy, roślinach strączkowych, mleku, jajach, owocach i warzywach, nasionach słonecznika i orzechach.
Witamina B12 - zapobiega złośliwej anemii, wpływa na wzrost, uspokaja, wzmaga aktywność fizyczną.
Występuje w śledziach, jajach, mleku.
Witamina PP - wchodzi w skład wielu enzymów, obniża zawartość cholesterolu. Wpływa na układ nerwowy i przewód pokarmowy. Jest pomocna w leczeniu depresji i pobudza popęd seksualny. Jest niezbędna do zachowania prawidłowej funkcji skóry. Niedobory tej witaminy powodują łuszczenie naskórka, stany zapalne skóry.
Występuje w drożdżach, rybach, mleku, jajach, warzywach, owocach, orzechach, nasionach słonecznika.
Witamina C - wzmaga odporność organizmu na infekcje, zapobiega przeziębieniom, uszczelnia naczynia krwionośne, zapobiega tworzeniu się zakrzepów w żyłach. Przyspiesza gojenie się ran, wpływa na tworzenie się kolagenu, nasila wchłanianie żelaza, działa przeciwrakowo. Wchodzi w skład wielu enzymów, ułatwia spalanie węglowodanów i białek. Witamina C wspomaga gojenie się dziąseł i zębów oraz leczenie anemii.
Występuje w owocach roślin jagodowych - czarnej porzeczce, truskawce, owocach cytrusowych, dzikiej róży i innych owocach i warzywach.
