Pranajama B.K.S. Iyengara - recenzja Justyny Moćko
wtorek, 30 stycznia 2007
Prana znaczy oddech, oddychanie, życie, witalność, energia lub siła. Ayama oznacza rozciągnięcie, rozprzestrzenienie, rozciąganie, długość, wydłużenie lub kontrolę. Pranajama jest więc wydłużeniem i zatrzymywaniem oddechu. Na pranajamę składają się techniki świadomego rytmicznego, intensywnego poruszania i rozszerzania narządów oddechowych. Jest to proces składający się z długiego, ciągłego i delikatnego strumienia wdechu (puraka) wydechu (recaka) i zatrzymania oddechu (kumbhaka)
Kto pozna najlepsze i najstarsze staje się sam najlepszym i najstarszym" Tak mówią Upaniszady o Pranie, czyli tchnieniu życia.Jest piękna przypowieść na temat oddechu - również opisana w Upaniszadach:
"Pięć zmysłów spierało się o to, który z nich jest najlepszy i najważniejszy. Każdy był przekonany o swojej wyższości. Po rozstrzygnięcie sporu poszły do swego rodzica - Pradżapati i zapytały - Panie, który z nas jest najlepszy? A ten odrzekł - "Ten, którego ujścia z ciała pozostawia je w stanie gorszym od najgorszego. Ten jest z Was najlepszy. " Usłyszawszy to wzrok, słuch, mowa i umysł, jeden po drugim opuszczały człowieka, by po pewnym czasie powrócić i zobaczyć, ze jego ciało, choć uszkodzone i kalekie może wyżyć bez nich.
Gdy oddech miał już, już odlecieć szarpnął wszystkimi zmysłami jak koń, ruszając naciąga cugle i wyrywa kołek, do którego był uwiązany. Widząc to, pozostałe zmysły zwróciły się do niego: O Panie, bądź naszym władcą, tyś z nas najlepszy i najmocniejszy. Nie opuszczaj nas" Prana, oddech jest życiem i władcą ciała. Nie ma takiej czynności organizmu, która by bezpośrednio albo pośrednio nie pozostawała w związku z funkcją oddychania.
Według jogi jakość oddychania wywiera decydujący wpływ na długotrwałość życia. Życie jogina mierzy się liczbą oddechów a nie liczbą dni.
Najwięcej technik oddechowych, najdokładniej opisanych znajduje się w książce "Pranajama sztuka oddychania w jodze" B.K.S. Iyengara.
Układ książki jest bardzo przejrzysty : pierwszy rozdział zawiera Teorie pranajamay, drugi opisuje pranajamę. W części trzeciej zapoznajemy się z Technikami pranajamy, zaś w ostatnim opisane są medytacja i sztuka relaksu.Prana znaczy oddech, oddychanie, życie, witalność, energia lub siła.
Ayama oznacza rozciągnięcie, rozprzestrzenienie, rozciąganie, długość, wydłużenie lub kontrolę.
Pranajama jest więc wydłużeniem i zatrzymywaniem oddechu.
Na pranajamę składają się techniki świadomego rytmicznego, intensywnego poruszania i rozszerzania narządów oddechowych.
Jest to proces składający się z długiego, ciągłego i delikatnego strumienia wdechu (puraka) wydechu (recaka) i zatrzymania oddechu (kumbhaka)
Puraka pobudza organizm, recka wyrzuca na zewnątrz zanieczyszczone powietrze i toksyny, kumbhaka rozprowadza energie po całym ciele. Jest wiele subtelnych ruchów w pranajamie np. świadomie wywoływane delikatne ruchy skóry w przeciwnych kierunkach Wskutek treningów ruchy skóry będą zsynchronizowane z wdechem, wydechem i zatrzymaniem oddechu.
Iyengar twierdzi, że joga bez pranajamy jest martwa.
W rozdziale teoria pranajamy dzięki rysunkom zapoznajemy się z anatomicznymi aspektami oddychania. Wprowadzone są również pojęcia związane z medycyną indyjską takie jak nadi i cakry. Całość teorii uzupełniają wskazówki i porady dotyczące pokarmu, zachowania wobec guru. Dobre wykonywanie pranajamy daje nadzwyczajne korzyści:
* Poprawia układ krążenia,
* Ułatwia krążenie płynów w narządach wewnętrznych,
* Poprawia funkcjonowanie wątroby,
* Poprawia funkcjonowanie nerek, a co za tym idzie zdrowie układu moczowego,
* Pomaga w przemianie materii,
* Wspomaga pracę śledziony
* Powoduje, ze w organizmie przepływa czysta krew,
* Zapobiega chorobom i leczy je
* Neutralizuje kwas mlekowy (zakwasy), umożliwia szybką regenerację sił
* Zwiększa wigor, witalność,
* Powoduje, że w głowie praktykującego pojawia się spokój.
Iyengar przestrzega, aby nie wykonywać pranajamy, jeśli nie opanowało się asan. Twierdzi, że ciało musi być wypalone w ogniu asan, aby mogło w pełni doświadczyć światła pranajamy. Dokładne opisy jak siedzieć, jak leżeć w pranajamie, zdjęcia pokazujące sposoby nakładania bandh pozwalają poznać pranajamę jako sztukę.
Różnorodne techniki pranajamy pokazują, że jest to sztuka bardzo rozwijana przez joginów. Uważność, świadomość są podstawą do dobrego odczuwania subtelnych ruchów oddechu przemieszczającego się po bokach ciała, tyłach pleców.
Bez dobrego ustawienia ciała niemożliwe są śavasana i medytacja. Stąd wskazówki, jak ustawić ciało do tych praktyk jest bardzo ważny. W przeszłości autorzy tekstów jogicznych opisywali bardziej efekty pranajamy niż praktyczne zastosowanie. Być może powodem było to, że pranajama była powszechnie praktykowana i większość ludzi była z nią zaznajomiona. Ale jak to bywa z przekazem ustnym, nie skodyfikowanym, ulegał mutacjom, zniekształceniom.
Iyengar skodyfikował technikę pranajamy, co jest wielkim darem, przede wszystkim dla ludzi Zachodu, którzy co najwyżej znają oddychanie przeponowe. Nie mniej książkę Pranajama trudno traktować jako podręcznik do samodzielnej nauki pranajamy.
Czytanie i praktykowanie danej techniki wydaje się być niemożliwe. Czy przeczytać opis, nauczyć się na pamięć i praktykować, czy praktykować kawałek, przeczytać następny fragment i znów go sprawdzać na sobie?
A gdzie skupienie?
Nie umiałabym nauczyć się pranajamy z książki.
Do jej przekazu wiedzy ważna jest relacja Guru-Uczeń, co działo się w Indiach i co, wydaje mi się, sugeruje Iyengar zamieszczając rozdział o relacji ucznia i nauczyciela w pierwszej części książki.
Książkę Pranajama traktuję jak encyklopedię - trzeba mieć w domu, aby w każdej chwili móc zajrzeć, ale uczyć się z tego nie da.
Justyna Moćko
justyna@joga-joga.pl
