Lotos - naprawdę warto! Anna Duszak

Na stronie portalu ostatnio ukazały się dwa artykuły o praktyce pozycji padmasany czyli lotosu. Pierwszy, z grudnia ubiegłego roku "Lotos - czy naprawdę warto" autorstwa Radka Rychlika oraz sierpniowy - "Lotos czemu nie?" napisany przez Łukasza Przywóskiego

Sięgnęłam do nich, bo poruszają dla mnie bardzo ważny temat i bynajmniej nie o wykonanie pozycji lotosu tutaj chodzi Oba pisane są z perspektywy doświadczeń z praktyki własnej, czyli tego co jest, zgodnie z treścią zawartą w Jogasutrach, najważniejszym źródłem poznania dla praktykującego. Z radością witam każdy pojawiający się na stronach portalu artykuł, którego autorzy piszą szczerze o swoich doświadczeniach z praktyki hatha-yogi, bez względu na metody jakie do praktyki wykorzystują. Takie piśmiennictwo, w którym przekazy pisane są jedynie uzupełnieniem czegoś co jest unikalne i jednostkowe, jest niezwykle wzbogacające zarówno dla nauczycieli jak i uczniów. W ten sposób widzimy wszyscy jak jesteśmy różnorodni, jak różnorodna, tym samym, może być praktyka jogi. Jak wiele może zaoferować. A jednocześnie jak wielka odpowiedzialność spoczywa na nas samych -praktykujących. Odpowiedzialność za stan naszego ciała i umysłu. Odpowiedzialność za dobór właściwego nauczyciela na określony moment w naszym życiu. Bo przecież, za czas jakiś, sytuacja może się zmienić. Ciało i umysł poczują, że przyszedł czas na zmianę. Także w sposobie praktyki jogi.

Ale, na początek koncentrując się na treści zawartej w obu artykułach, odpowiem - "Do wykonywania pozycji lotosu warto podchodzić, bo nie bez przyczyny znajduje się w wielu starych przekazach, w tym w Hathayogapradipika (posługuję się tłumaczeniem Leona Cyborana) w rozdziale I śloka od 44 do 49.

Oprócz wiedzy zawartej w tym przekazie, kierowanym w głównej mierze do nauczycieli a nie dla początkujących, właściwość uwzględniania tej pozycji we własnej praktyce potwierdzam własnym doświadczeniem, z pozycji:

- swego wieku (58 wiosen),

- lat praktyki asan (14-tu i od wielu z codzienną praktyką własną), w poszanowaniu zasad filozofii jogi z jej pozostałymi ścieżkami,

- osoby, która jogą zainteresowała się po wykorzystaniu konwencjonalnych metod radzenia sobie z bólem będącym następstwem zmian zwyrodnieniowych i po wielokrotnych kontuzjach prawego kolana (praktycznie nie posiadam więzadeł krzyżowych i jestem po operacji ląkotki),

Wykonuję padmasanę i dostrzegam jej wielkie walory, choć przyznaję, że nie pokusiłabym się na trwanie w tej pozycji w czasie długiej medytacji. Z uwagi, na ciągle jeszcze duże ograniczenia w mym ciele, medytuję z podparciem pleców o ścianę, w innych pozycjach siedzących. Z podparciem, by umożliwić oddechowi lepszy przepływ wzdłuż kręgosłupa. Bo nie chcę walczyć z ciałem. Pragnę oddać się idei powściągania wszelkich poruszeń.

Dla mnie każda asana - nieważne jaki ma rodowód, czy pochodzi ze starych tekstów, czy tych bardziej nam współczesnych - ma jakieś zadanie do wykonania w ciele. Jej prawidłowe - na miarę rzeczywistych a nie dyktowanych "ego" praktykującego - wykonanie ma w każdej chwili trwania w pozycji docierać do punktu, który uruchomia określony zespół mięśni odpowiedzialny za pracę organu, czy innych mięśni. Aby dochodziło do "docierania" - celowo używam trybu ciągłego (asana musi być wykonywana a nie wykonana!!!) - ciało musi być przez praktykującego wyciągane. W każdym ze stawów, począwszy od stawów palców, po stawy w pacach stóp i na czubku głowy kończąc, w czasie trwania w asanie, powinna być generowana przestrzeń. W zależności od rodzaju asany - od miejsca gdzie ma ona swą podstawę - wyciągamy ciało. Postępując w ten sposób doprowadzamy do skierowania w otwarte miejsca strumienia prany co z kolei wpływa na orzeźwienie ciała a w konsekwencji oddziałuje na uelastycznienie mięśni, lepsze ukrwienie przestrzeni w obrębie stawów etc.

Przy takim podejściu do praktyki, osoba elastyczna, która wykonuje lotos powinna poczuć przypływ energii. Oczywiście jak napisałam wyżej nie medytuję w tej pozycji. Używam jej, podobnie jak janusirsasanę, matsyasanę czy paściomottsnasanę oraz ardhapadmapaściottasanę (i inne pozycje opisane w artykule Łukasza Przywóskiego) do praktyki własnej mającej wpłynąć, w pierwszej kolejności, na mój stan fizyczny. Mój stan fizyczny wpływa na stan ducha. O niego dbam w pierwszej kolejności zanim jeszcze spuszczę nogi z łóżka. Zanim nie poczuje chłodu płynącego z zewnątrz. Rozciągam je, praktykując asany.

Od kilku lat w swej praktyce własnej główną uwagę przykładam do asan wymienionych przez Hathayogapradipika. Praktyka innych asan stojących jest jedynie uzupełnieniem, gdy w wyniku wcześniej wykonywanych asan dostrzegam potrzebę dotarcia za pośrednictwem którejś z nich, do określonego obszaru w ciele. Czasami czuję potrzebę głębokiego wykonania np. trikonasany, utthitaparśvakonasany i parśvottanasany czy innych.

Lubię zaglądać do bardzo starych opracowań o jodze lub tych, które spotykam na straganach w miejscach kultu religijnego w Indiach. Tamta joga jest zdecydowanie inna. Bardziej nastawiona na zaprzyjaźnienie się z ciałem niż walczenie z nim. Choć i współcześnie też zdarzają się fajne niespodzianki. Jak chociażby artykuł jaki otrzymałam od mojego nauczyciela, w czasie kursu nauczycielskiego prowadzonego wg metody Iyengara, "Linia doskonałego przepływu", której początek utwierdził mnie w tym, co czuję. Wyznaczył, na długie lata, podążanie samotną drogą zanim spotkałam kolejny trop a potem następne i następne. Czasami byli to ludzie, zwykli spotkani w Indiach, czasami nauczyciele, ale znacznie częściej inspiracja płynąca ze spotkania z wizerunkiem zaklętym w rzeźbie, rysunku lub malunku. Jakby chociaż "yogthanka", którą nabyłam podczas ostatniego pobytu w Nepalu lub zdjęcie Pattabhi Jois’a na okładce jednej z jego książek i nurtujące mnie pytanie - "Dlaczego ta pozycja?". (Teraz już chyba wiem i to nie przypadek a bardzo głęboki przekaz dla potomnych;-)

Jak napisałam we wstępie zaczynałam jako osoba bardzo poraniona. Nie potrafiłam zgiąć kolana a co dopiero wykonać pozycje wymagające tak znacznej ruchomości w stawie, jak lotos. Po kilku latach praktyki, głównie mej własnej, zrozumiałam, że problem w kolanie to rezultat moich problemów z biodrami a te z kolei powodują problemy w wyższych partiach ciała - w kręgosłupie. Wszak jesteśmy jednością! Nie można iść w kierunku tego co nam łatwo, zaniedbując to co przysparza trudności. Jogasanami możemy dotrzeć do najgłębiej położonych warstw mięśni oraz poruszyć, te bliżej skóry położone. Te wszystkie, których nie używamy w życiu codziennym, a które po coś mamy. A lotos jest jedną z pozycji, które pozwalają na bardzo głębokie wejście w rejon miednicy. Nie potrafię wskazać żadnej innej, która wzbogacona o skręty i skłony równie głęboko penetruje ten rejon.

W ciągłym wyciąganiu ciała podczas wykonywania jogasan tkwi tajemnica praktykowania asan bez kontuzji. Nieważne, zgodnie z jaką metodą praktykujemy jogę. Ważne jest byśmy to robili zgodnie z zasadą ahinsy - nie krzywdzenia. Umieli odróżnić ból niszczenia od bólu rozciągania, który nie przynosi zaraz, lub następnego dnia, kontuzji. Byśmy potrafili porzucić nasze chciejstwo. Zaprzestali stawiania sobie celów. Przyjęli z pełną pokorą to, co jest dzisiaj. Jakie jest nasze ciało, czego pragnie. I dali MU to właśnie.

Do pisania artykułu wykorzystałam wiele pozycji o jodze zalegających półki mej biblioteki, w tym książki BKS Iyengara,, ale tę którą inspiruje mnie od lat to "Hatha-joga. Nauka jogów zdrowiu fizycznem i o sztuce oddychania…….." Jogi Rama Czaraka (William Atkinson) wydanie z okresu tuż po pierwszej wojnie światowej.

Anna Duszak