Pietyzm w praktyce jogi

Dużo pisze się o jodze. Pisze się o jej dobroczynnym wpływie na organizm (ciało, sylwetkę, narządy wewnętrzne, kręgosłup) i psychikę. Warto jednak podkreślić jeszcze jeden rzadziej omawiany element, a mianowicie wpływ jogi na postawę życiową - na podejście do samego siebie, do innych ludzi oraz nastawienie w stosunku do wykonywanych czynności.

Życie nowo narodzonego dziecka w pełni zależne jest od drugiego człowieka. Wszystko zależy od jego zaangażowania, miłości, oddania i poświęcenia - im więcej tym podobnych cech tym większa szansa, że dziecko będzie rozwijało się prawidłowo, będzie zdrowe i szczęśliwe.

Między pierwszym a drugim rokiem życia dziecko wchodzi w tak zwany okres romansu ze światem. Jest to stan, w którym biochemia mózgu jest gotowa, żeby z zachwytem doznawać tego co jest tu i teraz. Dziecko w tym wieku w każdą poszczególną czynność jest naturalnie w pełni zaangażowane. Wszystko jest dla niego nowe i interesujące, dlatego szybko się uczy i z łatwością zapamiętuje. Chodzi o to by tak jak to dziecko być w pełni zaangażowanym, podchodzić z pełną uwagą do każdej poszczególnej czynności, do każdego człowieka. Jednak kiedy u dziecka zaczynają rozwijać się bardziej zaawansowane struktury mózgu mija okres pełnego zachwytu i zaangażowania. Na ich miejsce pojawia się świadomość swojego ja (ego) oraz zaczyna pojawiać się niepokój.

Gdybyśmy w stanie romansu ze światem potrafili pozostać przez całe życie cywilizacja zapewne byłaby już lata świetlne do przodu, ale w pewnym momencie naszego życia włącza się analityczne myślenie, krytycyzm, porównywanie, obawy, które coraz częściej wyrywają nas ze stanu obecności i naturalności. Dbale i staranie zaczynamy podchodzić jedynie do czynności i ludzi co do których wiemy, że będzie to dla nas opłacalne i mniej dbale, kiedy inte-res nie jest zgodny z naszym. W życie wkraczają powtarzalne schematy. Wszystko jest takie oczywiste - dokładnie wiemy jak zachować się w określonej sytuacji, potrafimy prze-widzieć skutki naszych działań, co powoduje, że stajemy się leniwi, nieuważni i nieobecni. Wszystko szybko się nudzi ponieważ często przykładamy starania jedynie, żeby po-znać "wierzchnią warstwę" danej czynności, aktywności, czy też drugiego człowieka. Zazwyczaj kiedy robimy coś pierwszy raz, albo kiedy coś przytrafia się nagle potrafimy zaangażować się w pełni, bo tylko wtedy jest to ciekawe. Jest to pułapka nieustannego pędu za nowymi doznaniami i wrażeniami, które bez naszego zaangażowania i uważności za każdym razem przyniosą rozczarowanie, frustrację i kolejną pogoń.

Stop! Zatrzymaj się! Wyrwij się z tego błędnego koła. Zacznij doceniać. Bądź wdzięczny.

Wszystko co wydarza się w twoim życiu i każdy kto się w nim pojawia jest twoim absolutnym wyborem i tak powinieneś to traktować. Nie zrzucaj odpowiedzialności za swoje szczęście i dobre samopoczucie na okoliczności i innych ludzi. Doceniaj co przynosi chwila obecna. Chodzi o to by do rzeczy i ludzi podchodzić z dbałością, wynikającą z szacunku do nich. O tym mówi pietyzm.

Pietyzm w praktyce jogi może mieć wiele wymiarów. Najważniejszy jednak jest pietyzm podczas samej praktyki, który można podzielić na kilka zasad mających swe odzwierciedlenie w jamach i nijamach Patańdżalego:

Patańdżali wymienia następujące jamy:

• ahimsa (niekrzywdzenie) - oznacza to, abyś szanował swoje ciało, nie zmuszał się do aktywności, na które nie jesteś jeszcze gotowy, pracował w swoich naturalnych zakresach. To też podejmowanie działań na rzecz zniesienia cierpienia - bolą cię plecy, czujesz, że nie panujesz nad twoim ciałem? - zajęcia jogi są idealnym miej-scem na pozbycie się takich dolegliwości

• satya (prawda) - satya oznacza należyte działanie umysłu i właściwe użycie słów dla dobra swojego i innych. Chodzi głównie o to, abyśmy byli szczerzy wobec sie-bie i innych - co to oznacza? Oznacza to, że nie jest wstydem praktykować jogę używając pomocy typu kostka i pasek, nawet jeśli nikt w twojej grupie tego nie robi. Nie jest wstydem odpowiedzieć, że to już max twoich możliwości, kiedy nauczyciel wymaga od ciebie więcej. Chodzi tutaj jednak również o jasny i zrozumiały przekaz nauczyciela podchodzącego z empatią do swoich uczniów. Joga = precyzja. Weź pod uwagę to, że wszystkie precyzyjne komendy padające od nauczyciela mają znaczenie. Wykonywanie asan nieuważnie nie przyniesie oczekiwanych rezulta-tów oraz nie wykształci w tobie wrażliwości na dogłębne czucie swojego ciała, co jest niezbędne w rozwijaniu się w jodze. Nauczyciel niejednokrotnie będzie zwra-cał uwagę na szczegóły, które wydają Ci się nieistotne, należy uznać wtedy autory-tet nauczyciela.

• asteya (niekradzenie), niekoniecznie chodzi tu o rzeczy materialne. Może to być okradanie kogoś z czasu, związków międzyludzkich. Możemy okradać kogoś z uwagi i zainteresowania nam poświęcanych kosztem innych. Jeśli mamy natar-czywą naturę to każdy swój sukces czy porażkę musimy głośno i jasno zakomuni-kować nie zważając na to czy jest to właściwy do tego moment, przeszkadzając tym samym nauczycielowi w prowadzeniu zajęć i obejmowaniu należytą uwagą wszystkich swoich uczniów. Wstrzymaj się ze swoimi emocjami do końca zajęć. Jeśli jest to możliwe bądź na sali zawsze 5 minut wcześniej - żeby zająć sobie od-powiednie miejsce, ale też z szacunku do prowadzącego i innych uczestników - aby nie przerywać rozpoczętych zajęć. Jeśli już się spóźnisz nie biegaj po sali kompletując wszystkie akcesoria tylko delikatnie rozłóż matę włącz się do ćwiczeń. Jak wskazuje Patańdżali w sutrze II.37: "Gdy praktykujący ugruntuje się w niekra-dzeniu, wszelkie bogactwa są w jego zasięgu".

• brahmacarya (wstrzemięźliwość, oddanie Bogu), jest praktyką nietrwonienia swojej energii, nierozpraszania swojej koncentracji. Warunki panujące w sali do praktyki jogi nie zawsze są idealne, nie każdy uczestnik zajęć zna zasady współuczestnic-twa w grupie. Na zajęciach jogi powinieneś być obecny, ale skoncentrowany na sobie, nie powinny wytrącać cię z równowagi czynniki zewnętrzne takie jak hałas za oknem, czy spóźnieni uczestnicy zajęć. Powinieneś być obecny, ale niejako poza tym wszystkim. Jak zauważa Patańdżali, gdy przychodzi ugruntowanie w brahmacaryi, praktykujący nabywa siłę, moc (virya).

• aparigraha (nieposiadanie, wolność od chciwości). Kontekstem aparigraha sadhany jest również praktyka bezinteresownego dzielenia się tym, co mamy: pieniędz-mi, wiedzą, doświadczeniami. Być może więc jesteś bardziej doświadczonym jogi-nem niż kolega z sąsiedniej maty, nie wykazuj się zatem obojętnością i służ dobrą radą jeśli istnieje taka potrzeba, bądź zaangażowany, pomagaj. Pomaganie spra-wia radość i ugruntowuje cię w twojej własnej praktyce.

Nijamy - dotyczą naszej relacji z samym sobą, z naszymi sposobami reagowania, z naszymi emocjami. Patańdżali opisuje następujące praktyki niyamy:

• czystość (śauca) - to czystość fizyczna oraz czystość umysłowa. Czystość fizyczna będzie obejmowała wszelkie zasady higieny osobistej związane z myciem się, używaniem czystego ubrania, utrzymywaniem swojego otoczenia w czystości, jak również odpowiednie odżywanie i utrzymywanie ciała w sprawności. Pamiętaj więc o odpowiednim stroju - musi być wygodny, nieograniczający ruchów, najlepiej przylegający do ciała, żebyś sam, a przede wszystkim, żeby nauczyciel był w stanie stwierdzić czy wykonywana przez ciebie asana jest wykonana poprawnie. Zachowaj swoje piękne ciało dla siebie - nie zakładaj zbyt krótkich spodenek, ani zbyt głębokich dekoltów. Staraj się ograniczać elementy rozpraszające innych.

• zadowolenie (santosa) - to praktyka zadowolenia i pełnej akceptacji aktualnej sytu-acji. Tylko pełna akceptacja stanu teraźniejszego umożliwia nam przekroczenie swoich uwarunkowań. Brak zadowolenia niewątpliwie działa dezintegrująco, za-równo na umysł, jak i na ciało. Bądź świadomy swojego wyboru - trafiając pierwszy raz na zajęcia jogi bądź uważny i z pokorą oraz zaangażowaniem wykonuj polece-nia nauczyciela stosując się do komend skierowanych tylko do ciebie.

• umiar (tapas)- obserwuj swój umysł w relacji ze zmysłami i narządami działania. Nie dąż do ciągłego zaspokajania swoich potrzeb, co odbiera żywotność, ale też zachowuj uważność, by nie upajać się wrażeniami zmysłowymi, gdyż to zaciemnia kontakt z rzeczywistością. Poprzez równowagę pomiędzy zmysłami i narządami działania oczyszczaj umysł. Bądź dla siebie wyrozumiały - nie musisz wszystkiego umieć od razu, co nie znaczy, że nie powinieneś się starać. Staranie powinno polegać na najlepszym wykonaniu pozycji (czytaj poprawnie technicznie) jakie jest w tym momencie dla ciebie możliwe. Pietyzm w praktyce jogi będzie wiązał się również z umiejętnością odpuszczania. Akceptacją swoich słabości i nie próbowaniu udowadniania na siłę sobie i innym, że mogę pomimo, że boli albo oddech jest skrajnie spłycony a nawet zatrzymany.

Istnieją jeszcze dwie nijamy, które opisuje Patańdżali, które są niejako nagrodą uważne-go, dobrego życia, wypełnionego pietyzmem w stosunku do siebie i innych oraz do rzeczy, które cię otaczają, to:

• samopoznanie (svadhyaya), samopoznanie, studiowanie siebie. Patańdżali w su-trze II.44 sugeruje, że przez doświadczenie swojej relacji z umysłem w ramach praktyki svadhjaji, prowadzi ona do poczucia łączności z Bogiem, z Absolutem.

• poddanie się Bogu (iśvarapranidhana) - to sztuka porzucenia życia polegającego na spełnianiu naszych zachcianek i urzeczywistnianiu urojeń wynikających z na-szych frustracji. Jest porzuceniem walki ze sobą. Jest sztuką podporządkowania się ładowi świata, odnalezienia swojego naturalnego sposobu funkcjonowania i naturalnego miejsca w świecie co prowadzi nas do samadhi (skupienia).

Pietyzm - szanowanie siebie i innych oraz obdarowywanie siebie i innych należytą uwagą i zaangażowaniem. Każdy zrozumie pietyzm po swojemu. Najważniejsze, aby w trak-cie zdobywania życiowych doświadczeń być obecnym i przyjmować chwilę obecną taką jaka ona jest bez nadawania jej etykiet czy naginania rzeczywistości, do takiej jaką chcielibyśmy aby była. Szanuj siebie i innych, obdarz prawdą siebie i innych.