Joga nidra - cudowna sztuka niedziałania. Lesław Kulmatycki.
czwartek, 9 kwietnia 2009
Potrzeba głębokiej nidra jest samodzielną techniką, która umożliwia na pogłębiony kontakt z samym sobą. Zdałem sobie sprawę, że aby to zauważyć i właściwie zinterpretować, niezbędny jest własny trening.
W czasie kilkuletnich doświadczeń uzupełnionych o trening jogi indyjskiego Instytutu Jogi Kaivalyadhama z Lonavla wypracowałem własną drogę praktyki jogi nidry, którą mogę określić jako "organiczne doświadczenie ciszy"."Organiczne" dlatego, że przekonany jestem, iż doświadczenie tego rodzaju jest dostępne każdemu. Jest ono immanentnym i uniwersalnym doświadczeniem, za którym człowiek zawsze tęsknił i tęskni. Jest rodzajem podstawowego doświadczenia wyjściowego, z którego rodzą się inne doświadczenia i działania człowieka. Proces wszelkich zmian dokonywanych przez nas na zewnątrz w środowisku i z innymi ludźmi tak naprawdę rozpoczyna się od zmian, które dokonujemy w sobie samych.
Starożytni filozofowie i duchowi nauczyciele wszystkich kultur podkreślali to w swoich naukach. Platon, Budda, Sokrates to niektórzy z wielkich myślicieli i reformatorów głoszących hasło "Poznaj siebie samego". Techniki relaksacyjne czy medytacyjno-introspekcyjne były i są integralną częścią niemal wszystkich tradycji i kultur. Na przełomie wieków zainteresowanie ćwiczeniami relaksacyjnymi, w większości wypadków inspirowanymi jogą indyjską, staje się współczesnemu człowiekowi coraz bardziej potrzebne.
Towarzysząca głębokiej relaksacji cisza jest próbą opisania istoty doświadczenia jogi nidry w kategoriach nie tylko braku negatywnych bodźców czy braku hałasu, ale również braku tych bodźców, które napędzają nasze myśli, wyobrażenia i emocje. Z drugiej strony nie oznacza to, że w czasie doświadczenia nidry nie ma dźwięków, myśli, emocji i wyobrażeń. One są, ale ich natura jest głębsza i prawdziwsza. Ukazują się w momentach spokoju i wewnętrznego wyciszenia, toteż nie powodują chaosu i dysharmonii.
nidra jest rodzajem ćwiczenia polegającego na utrzymywaniu całkowitej pasywności. Czasami jest porównywana do wewnętrznej podróży, która polega na obserwacji i doświadczaniu tego wszystkiego, co w danej chwili pojawia się w obrębie ciała, umysłu i ducha.Podstawowym jej celem jest uzyskanie stanu przeciwnego napięciu, tj. stanu rozluźnienia, dobrego samopoczucia i integracji.
Stan integracji dla wielu może być ważnym i oczekiwanym etapem w rozwoju indywidualnym i może być rozumiany jako stan wewnętrznego spokoju, równowagi i dystansu do otaczającej rzeczywistości. W rozumieniu potocznym słowo " snu psychicznego". Sen psychiczny w ujęciu jogi to próba kontrolowanego wycofania się ze świata wrażeń. Nie chodzi tu o całkowite odcięcie się od tego, co znajduje się na zewnątrz człowieka, ale doświadczanie stanu na granicy zewnętrzności i świata psychicznego.
Według Patańdżalego pratyahara to umiejętność "wyłączania" receptorów. zatem jest jedną z najważniejszych technik kontrolowania bodźców płynących z zewnątrz. Natłok myśli i informacji z oraz przyzwyczajenie do tego, by być w ciągłej gotowości do odbioru nowych bodźców, powodują wzmożone napięcie psychiczne i mięśniowe. Relaksacja, podobnie jak wszystkie inne ćwiczenia związane z piątym etapem jogi, polega na stopniowym zmniejszaniu wpływu bodźców z zewnątrz na rzecz obserwacji tego, co pojawia się wewnątrz umysłu, wewnątrz ciała. Postawa skierowana do wewnątrz ma ułatwić "rozbrojenie" mechanizmów utrzymujących psychikę w stanie napięcia.
Można mówić o kilku poziomach doświadczania siebie i kontaktu ze sobą w czasie stanu .
- Poziom kontaktu z ciałem fizycznym: Jak się w nim czujesz? Jak bardzo identyfikujesz? Czy je lubisz? Czy chciałbyś coś w nim zmienić? Co mówi ci w tej chwili? Czy dostrzegasz różnice w poszczególnych jego częściach? Które obszary są przyjemne, a które nie? Czy czujesz energię przepływającą przez ciało?
- Poziom kontaktu ze świadomością (umysłem): Czy dostrzegasz w niej jakieś szczególne obszary, fragmenty? Czy są sprzeczności? Czy jest w niej harmonia? Czy jest bardzo aktywna? Czy są tam jakieś zakamarki lub pozamykane szczelnie schowki? Czy masz dobry z nią kontakt?
- Poziom kontaktu ciała ze świadomością (umysłem): Czy czujesz współpracę? Czy myśli i emocje mają oddźwięk w ciele fizycznym, czy też jest odwrotnie? Gdzie fizycznie umiejscawiasz przejawy pracy świadomości (umysłu)?
- Poziom kontaktu ze swoim duchem: Jakkolwiek rozumiesz tę sferę i jakikolwiek masz pogląd na nią, zapewne wymiar transpersonalny nie jest ci obojętny; jak czujesz siebie w całym kosmosie? Czy dostrzegasz siebie w jakimś odniesieniu, zależności od czegoś, kogoś?
W mitologii hinduistycznej tego rodzaju tęsknota reprezentowana jest przez boga Wisznu, który śpiąc się na grzbiecie węża Anandy ma masowane stopy przez swą żonę Lakszmi. Z jego pępka natomiast wyrasta kwiat lotosu, a z niego Brahma, którego Wisznu pouczał o świętych mantrach, modlitwach, gwiazdach i naturze stworzenia. Wisznu, utrzymywany jest przez węża, który spoczywa na kosmicznych wodach, z których cyklicznie odradza się wszechświat oraz wszystkie inne żywioły. Wisznu symbolizuje zatem dobroczynnego ducha, dzięki któremu trwa świat i dzięki któremu każdy z nas ma szansę doświadczyć w swym pojedynczym istnieniu związków z całym kosmosem. Związki te są na tyle silne, że pozostawiają w duszy stały ślad, który przejawia się w tęsknocie za takim doświadczeniem. Tak mówi mitologia, natomiast filozofia i psychologia często funkcjonuje w odniesieniu do umysłu określenie "szóstego zmysłu".
W Bhagawadgicie w rozdziale XV opisane jest drzewo Aswatta jako symbol makrokosmosu i mikrokosmosu. Makrokosmos to wszechżycie, które swój początek bierze w najwyższym Brahmanie. Mikrokosmos to pojedynczy człowiek, który poznając powiązania poszczególnych fragmentów samego siebie, otwiera drzwi do poznania samego siebie oraz poznania drzewa kosmicznego. Drzewo porządkuje świat i łączy nieskończone ze skończonym, nierealne z realnym. Często drzewo kosmiczne przedstawiane jest w odwróconej pozycji, wówczas korzenie sięgają do nieba, natomiast gałęzie - jak mówi Rigweda - niczym promienie słoneczne rozchodzą się ku nam. System nerwowy człowieka porównywany jest do odwróconego korzeniami do góry drzewa. uważa, że takie paradoksalne odwrócenie może być otwarciem drogi do uniezależnienia się procesów świadomościowych od fizycznego ciała. Pomocna w takim otwarciu drogi może być joga nidra. Wówczas pojawiające się podczas sesji zdarzenia w świecie wewnętrznym, mentalnym czy wyobrażeniowym nabierają szczególnego znaczenia. Według mogą one na równi ze zdarzeniami realnymi mieć wpływ na nasze życie.
Idea odwróconego drzewa przedstawiona w upaniszadach oraz Bhagawad-gicie podpowiada nam jedynie kierunek poszukiwań. W górę i w dół rozpościerają się jego gałęzie, żywione energiami Przyrody;
jego pędy to przedmioty zmysłów, a wtórne korzenie, co w dół się spuszczają,
to pragnienia, rodzące więzy niekończących się działań w tym świecie człowieka.
Bhagawadgita XV.2.
Aby rozpocząć ćwiczenia jogi nidry, przede wszystkim należy być zainteresowanym taką pracą. Zatem najważniejsze jest to, aby chcieć i znaleźć czas na ćwiczenia. Następnie ważne jest, aby znaleźć odpowiednie miejsce - wystarczająco odizolowane i gwarantujące spokój w czasie przeprowadzanej sesji jogi nidry. Chodzi zarówno o odizolowanie się od codziennych spraw, jak i wytworzenie nastroju sprzyjającego pracy w czasie sesji relaksacyjnej. Nauczyciele jogi zazwyczaj zalecają leżącą pozycję na plecach (savasana) jako najbardziej sprzyjającą tego rodzaju ćwiczeniom.
Pogłębiona została wydana przez Wydawnictwo "Książka i Wiedza" w 2004 r. i można ją kupić w większości dobrych księgarni (również internetowych)., którzy chcieliby rozszerzyć swój program i włączyć tego rodzaju ćwiczenia do pracy ze swoimi grupami. Również niektóre elementy opisanej metody mogą włączyć w swej pracy instruktorzy i terapeuci zajmujący się treningami antystresowymi. Lesław Kulmatycki
Tekst jest na stronie www.akademiazycia.pl
Tekst powstał jako scenariusz wykładu prowadzonego dla Akademii Życia we Wrocławiu w 2002 r.
Tekst jest zapisem wykładu, bez korekty językowej O autorze:
Lesław Kulmatycki, nauczyciel oraz książek: "Classical Yoga Manual", "Stres, joga relaksacja", "Trening relaksacyjny jogi i jego recepcja" "Joga dla zdrowia", "Stres i joga", "Lekcja relaksacji", "Joga nidra". Obecnie kieruje jedynymi w Polsce Podyplomowymi Studiami Technik Relaksacyjnych oraz przygotowuje Podyplomowe Studia Jogi. Współpracuje m.in. z Akademią Życia, Pracownią Łagodzenia Stresu oraz Stowarzyszeniem Trenerów i Praktyków Relaksacji "Przestrzeń".
