Kleśa
Kleśa - uciążliwość,bolesność. W Mahabharacie, gdzie pojawiło się po raz pierwszy oznaczało "harówkę" lub "walkę".
Patanjali wyróżnia 5 kleśrozumianych jako przyczyn uciążliwości w praktyce jogi.
1) Awidja - niewiedza
2) Asmita - ego, duma
3) Raga - pragnienie, przywiązanie do przyjemności,
4) Dwesza - awersja
5) Abhiniwesza lęk przed śmiercią, przywiązanie do życia
Według Jogasutr uciążliwości, czyli kleśa istnieją w różnym stanie. Mogą być
1) uśpione (prasupta) tzn. istnieją w formie podprogowych "aktywatorów" gotowych przejawić się w postaci aktywności psychiczno-umysłowej
2) osłabione (tanu) przez koncentrację lub inne techniki jogiczne
3) wyłączone (vicchinna), kiedy jeden rodzaj uciążliwości blokuje działanie innego
4) czynne (udara) - w pełni aktywne
Ostatecznie kleśa zostaną całkowicie usunięte przez osiągnięcie skupienia dharma-megha-samadhi (spłukiwacz cech)
Bibliografia
Praca zbiorowa: Mały słownik klasycznej myśli indyjskiej. Semper, Warszawa, 1992
Georg Feuerstein Joga Encyklopedia, Brama -Książnica włóczęgów i uczonych, Poznań 2004
Georg Feuerstein Na początku była liczba Limbus, Bydgoszcz 1995
Wikipedia - portal internetowy