Dhyana
Medytacja (łac. meditatio - zagłębianie się w myślach, rozważanie, namysł) Praktyki mające na celu samodoskonalenie, zalecane szczególnie przez religie Wschodu, takie jak buddyzm, zen, taoizm, konfucjanizm, hinduizm, a ostatnio także przez niektóre szkoły psychoterapeutyczne. Elementy medytacji dają się również zauważyć w chrześcijaństwie i islamie. Wbrew źródłosłowowi nie ma ona nic wspólnego z namysłem, często jest wręcz jego przeciwieństwem.
Medytacja jest życiem TU i TERAZ; to jest potężne doznanie bezgranicznej potęgi, które może zmienić twoje życie zupełnie i wskazać nowy kurs ku twojemu przeznaczeniu. Medytacja jest wyższym stanem świadomości i dlatego nie może być w pełni zrozumiana jeżeli nie doświadczona.
Cele medytacji
Medytacji nadawane są rozmaite cele:Poprawa zdrowia fizycznego i psychicznego.
Rozwinięcie mistrzostwa w określonych sztukach bądź rzemiosłach. W tym właśnie celu praktykowali medytację samurajowie.
Przygotowanie umysłu na ewentualne nadejście oświecenia.
Osiągnięcie pełnej kontroli nad swoim ciałem i umysłem (joga, fakirzy).
Zespolenie się z bóstwem (wedanta, voodoo).
Zatopienie się w modlitwie do Boga (judaizm, chrześcijaństwo, islam, hinduizm).
Przećwiczenie procesu umierania i nauczenie się kontroli nad nim (np. medytacja phowa znana z buddyzmu tybetańskiego).
Usunięcie lęku przed śmiercią
Najważniejsze odmiany medytacji Koncentracja na pojedynczym obiekcie, takim jak kwiat albo świeca, albo oddech. Do tego rodzaju medytacji należy na przykład:
Vipassana (koncentracja na oddechu) znana w therawadzie.
Liczenie oddechów i jednoczenie się z oddechem znane z zen.
Tworzenie a następnie niszczenie mandali - buddyzm tybetański.
Medytacja z koanem znana z zen.
Medytacja ruchowa, na przykład:
Tai chi, qigong stosowane w taoizmie.
Taniec derwiszów w islamie.
Ekstatyczne tańce voodoo oraz niektórych religii afrykańskich.
Asany - pozycje jogi
Mudry stosowane pomocniczo w buddyzmie i jodze.
Powtarzanie mantr, czyli pewnych sylab i dźwięków. Do tej kategorii zalicza się na przykład:
Tzw. medytacja transcendentalna
Niektóre medytacje buddyzmu tybetańskiego
Modlitwy do Matki Boskiej z użyciem różańca w katolicyzmie mogą być uznane za szczególny przypadek medytacji przy pomocy mantr.
Wizualizacje - świadome kierowanie umysłu ku pewnym wyobrażeniom.
Niektóre medytacje buddyzmu tybetańskiego, np. medytacja trzech świateł obejmują wizualizacje buddów, bodhisattwów lub guru.
Techniki wizualizacyjne, szeroko stosowane w psychoterapii.
Utrzymywanie czujności umysłu przy jednoczesnym niepodtrzymywaniu myśli.
Medytacja zazen znana z zen.
Shikan-taza znana z zen.
Szine (Shine) w buddyzmie tybetańskim.
Spokojne siedzenie znane z konfucjanizmu.
Długotrwałe utrzymywanie milczenia znane zarówno w buddyzmie (w tym zen) jak i chrześcijaństwie.
Trans, hipnoza i pokrewne techniki
Autohipnoza i trans stosowane szeroko w psychoterapii.
Afirmacje stosowane w psychoterapii.
Technika linii czasu i inne znane z NLP.
Techniki znane z metody Silvy.
Techniki linii Aka praktykowane na Hawajach.
Biofeedback
Medytacje zwrócone do wewnątrz - mają zwykle na celu zagłębienie się w swej osobowości, w celu dokonania zmian, wyciszenia lub wzmocnienia różnych jej aspektów, uzyskania pewnych odpowiedzi, lub wzajemnego uzgodnienia różnych elementów osobowości. Do tej grupy zaliczają się np. wszelkie techniki transowe, hipnotyczne, wizualizacyjne, mantry, tai-chi, joga. Czasem (szczególnie w przypadku transu i wizualizacji) są one wykonywane z zamkniętymi oczami.
Medytacje zwrócone na zewnątrz - mają zwykle na celu zwiększenie czujności i poprawienie koncentracji oraz spontaniczności. Pozwalają żyć "tu i teraz" z mniejszym bagażem przeszłości i przyszłości. Do tej grupy zalicza się na przykład większość technik zen. Na ogół są wykonywane z otwartymi oczami. Wiele spośród medytacji z tej grupy można wykonywać w trakcie codziennych zajęć (istnieje nawet porzekadło: "zen jest twoim codziennym umysłem").
