Pańćatantra

Pańćatantra ("Pięcioksiąg") utwór pochodzący z pierwszych wieków naszej ery. Znany w Indiach, Persji, na Bliskim Wschodzie, Grecji w nowożytnej Europie. Przetłumaczony na dziesiątki języków na całym świecie.
Jest to zbiór bajek, opowiadań i przypowieści, będący swego rodzaju podręcznikiem sztuki rządzenia państwem, napisanym w przystępnej formie dla synów królewskich.
Głównym celem życiowym, afirmowanym przez ten utwór, jest artha, czyli krąg zainteresowań materialnych, czysto życiowych. Dobroduszność jest często traktowana jako głupota, za którą trzeba drogo płacić. Bramini i asceci również nie cieszą się wielką sympatią autorów. Na dworze władcy nie ma prawdziwej miłości ani przyjaźni, mogą one jednak istnieć poza pałacem.
Głównymi bohaterami i narratorami Pańćatantry są 2 szakale, żyjące na dworze despotycznego króla - lwa. W wyniku intryg pałacowych umacniają swoje pozycje, praktycznie odsuwając potężnego lwa od władzy i czyniąc zeń marionetkę w swoich rękach.
Pierwsze polskie wydanie Pańćatantry ukazało się w 1779 r. jako przekład z francuskiego. pt. "Powieści Pilpego, filozofa indyjskiego, zabawne, polityczne i moralne".
Niektóre z tematów bajek wykorzystał w swojej twórczości Ignacy Krasicki, powołując się przy tym na Ezopa lub La Fontai-nea.
Jakże bardzo w duchu Pańćatantry brzmi morał ezopowej bajki Lis i kozioł: "Tak też powinni rozumni ludzie najpierw patrzeć na koniec, a potem brać się do dzieła" (Bajki Ezopowe, przełożył i opracował M. Golias. Wrocław 1961).