Artltaśastra

Artltaśastra - Traktat o (osiąganiu) celu, przypisywany Kautilji, ministrowi na dworze Ćandragupty Maurji (IV w. p.n.e.). Arthaśastra jest tekstem prozaicznym, miejscami przeplatanym fragmentami wierszowanymi.
Jest podręcznikiem i poradnikiem skutecznego zarządzania państwem, przeznaczonym dla króla. Obejmuje cały szereg szczegółowych przepisów i zaleceń dla różnych dziedzin życia politycznego, gospodarczego, administracji i sądownictwa, wewnętrzną organizację poszczególnych ministerstw i departamentów oraz zakres praw i obowiązków ich szefów. Największy rozgłos przyniosły temu traktatowi koncepcje polityki zagranicznej.
Arthaśastra doradza królowi, będącemu potencjalnym władcą świata, jak ten cel (artha) osiągnąć.
Wg Kautilji każde sąsiednie państwo jest z założenia wrogiem, którego trzeba pokonać z pomocą jego sąsiada, będącego z założenia tymczasowym, sojusznikiem. Potem, oczywiście, sojusze można zerwać, zawiązać nowe z byłymi wrogami itd., aż do osiągnięcia celu — panowania nad światem. Liczy się bowiem tylko cel, a środki są mu całkowicie podporządkowane; najważniejsze, aby były skuteczne. W kierowaniu państwem bardzo przydatni są szpiedzy, a właściwie cały system szpiegowski, działający w administracji państwowej, na dworze królewskim i we wszystkich kręgach ludności. Szpiedzy mają dostarczać władcy informacji i jednocześnie wpływać na rozwój sytuacji w kraju. W swojej pracy posługiwać się mogą wszelkimi metodami: skrytobójstwem, trucizną, prowokacją, oszustwem, fałszywymi oskarżeniami lub dowodami itp. Podkreślano jednak, że wojny domowe, bunty, przewroty czy "przetasowania" pałacowe nie mogą zakłócać pracy urzędów państwowych i administracji.