Karma

KARMA (działanie, czynność) określa sumę wszelkich działań jednostkowych w obecnych i w poprzednich wcieleniach, co warunkuje byt istoty ludzkiej w kolejnych reinkarnacjach.
Dokładniej karma odnosi się do moralnej siły naszych intencji, myśli i zachowań. W tym znaczeniu często odpowiada losowi, który zdeterminowany jest przez nasze uczynki w przeszłych życiach i w życiu obecnym. Doktryna karmy jest nieodłącznie związana z ideą cyklicznych narodzin.
Pierwotnie pojęcie karmy odnosiło się tylko do czynności rytualnych. Z czasem jego znaczenie objęło całą aktywność ludzką. Natura działania jest ściśle związana z pragnieniem osiągnięcia jego rezultatów. Właśnie to pragnienie jest głównym powodem "zanieczyszczenia" duszy ludzkiej skutkami działań. W Bhagawadgicie wyróżnia się trzy rodzaje czynności w zależności od wewnętrznych predyspozycji tego, kto je wykonuje:
1. karma sattwiczna, czyli czynność zalecana przez tradycję, wykonywana przez osobę, która nie przywiązuje się do owoców swego działania;
2. karma radżasowa, czyli czynność wykonywana dla zaspokojenia własnego ego i dla własnej przyjemności;
3. karma tamasowa, czyli czynność wykonywana przez osobę tkwiącą w złudzeniach lub zaślepioną, która nie zważa na moralne i duchowego konsekwencje swego działania.
Bhagawadgita naucza, że wszelka aktywność społeczna wynika z boskiego prawa, dlatego też każdy powinien wypełniać wyłącznie obowiązki przepisane dla jego stanu. Taka działalność nie prowadzi do ponownych narodzin, jeśli jest wykonywana poprawnie i bez pragnienia osiągnięcia jej rezultatów. Pragnienie efektów, a nie działanie jako takie, uruchamia mechanizm karmy. Z więzów karmy można uwolnić się można nie przez zaniechanie działań, ale poprzez działanie, pozbawione pragnienia osiągnięcia jego owoców, dokonywane nie dla siebie, ale dla Boga.
Kriszna zalecał drogę "transcendencji działania". Tylko czyny dokonane poza subiektywnym centrum - "ja" - nie tworzą wiązań. Rozwijając takie podejście do działania, w którym nie bierze udziału ego, można zatrzymać błędne koło karmicznej egzystencji. W ten sposób zapobiega się powstaniu przyszłej karmy, a przeszła karma powoli się spełnia i wyczerpuje. Duchowa praktyka może rozproszyć karmę, która w innym wypadku byłaby dotkliwa. Przykładowo karma, która mogłaby spowodować wypadek samochodowy, może zostać zneutralizowana w doświadczeniu sennym tego przepowiadanego wypadku itd Wymienia się trzy rodzaje karmy:
1. san-cita-karma, wszystkie zebrane złoża karmiczne (aśaja) czekające na owocowanie;
2. prdrabhda-karma, która zaowocowała w obecnym życiu (tzn. naszym ciałem fizycznym);
3. vartamana lub dgami-karma zebrana w obecnym życiu, która zaowocuje w przyszłości. Bibliografia
Praca zbiorowa: Mały słownik klasycznej myśli indyjskiej. Semper, Warszawa, 1992
Georg Feuerstein Joga Encyklopedia, Brama -Książnica włóczęgów i uczonych, Poznań 2004