Ramajana

Ramajana to epos sanskrycki, którego zachowane wersje pochodzą z okresu od IV w. p. n. e do II w n.e. Składa się z ok. 24 tysięcy strof (dwuwierszy), pogrupowanych w 7 ksiąg (kanda). Autorstwo przypisuje się legendarnemu poecie Walmikiemu.
Tradycja przypisuje mu nie tylko pracę kompilacyjną, lecz twierdzi ponadto, że ten człowiek z niższej kasty "usłyszał" Ramajanę taki sposób, w jaki ryszi "słyszeli" Wedy. Dlatego epos "przynosi szczęście, bogactwo i długie życie tym, co go słuchają lub czytają".
Pierwotnie dzieło było recytowane na dworach, z czasem nabrało wymowy religijnej, w miarę jak zaczęto głównego bohatera Ramę uważać za awatara (boską inkarnację) boga Wisznu. Szczególnego znaczenia nabrała parafraza Ramajany na język hindi dokonana przez R. Tulsidasa (Tulsiego) pt. Ramaćaritmanas (Jezioro czynów Ramy), którą dokonał w XVI w. Dzięki temu Ramajana stała się świętą księgą hinduizmu, zwłaszcza dla wyznawców Kryszny, wisznuitów, ruchu bhakti i innych. Duchowym ideałem Ramajany jest bardziej asceza niż joga.
Wywarła znaczący wpływ na literaturę i sztukę Indochin oraz Indonezji, została także przełożona na wiele języków świata, w tym fragmentarycznie na język polski, m.in. Ramajana (1896).
Niewiele dzieł miało podobną co Ramajana sławę i wywarło taki wpływ na kulturę Dalekiego Wschodu. Można znaleźć jej przekłady i adaptacje we wszystkich krajach tego obszaru. Było to niewyczerpane źródło inspiracji dla teatru, powieści, poezji. Nawet literatury buddyjska i dźinijska zetknęły się z tą epopeją. Ramajana była niewątpliwie najważniejszym elementem w rozpowszechnianiu kultu Ramy; począwszy od II wieku można zanotować jej publiczne recytacje; także liczne świątynie zostały poświęcone Ramie.