Jadźna

JADŹŃA - cześć, święta czynność, ofiara.
Najstarsza i najważniejsza postać kultu religijnego w dawnych Indiach.
Obrzęd ofiarny w epoce Wed był ceremonią skupiającą całe życie rytualne, socjalne, intelektualne, gospodarcze i polityczne, stanowił więc centrum kultury.
Rytuał ofiary, znany z tekstów owej epoki, był niezwykle skomplikowany i rozbudowany. Do podstawowych elementów j. należał ogień, przy którym odprawiano wszystkie obrzędy, dary ofiarne — krwawe lub (częściej), bezkrwawe.
Do bezkrwawych należały przede wszystkim mleko w różnych postaciach (gotowane, zsiadłe) i produkty mleczne, zwłaszcza ghi, czyli masło topione.
O wiele ważniejszą częścią składową ofiary było słowo sakralne (mantra).
Obiektami czci byli bogowie. Wykonawcami byli kapłani, którzy stanowili grupę wyspecjalizowanych osób w technikach sakralnych.
Ofiary, których rodzajów i odmian było bardzo wiele, dzieliły się na publiczne i domowe. Te ostatnie zachowały się aż do dziś.
Największe i najuroczystsze ceremonie publiczne odprawiali czterej główni kapłani (w asyście wielu kapłanów pomocniczych).
Pierwszy wylewał płyny lub przywoływał bogów na ucztę ofiarną. Był wykonawcą liturgii słowa, recytował mantry Rygwedy;
Główny kapłan wykonywał wszystkie czynności manualne (przygotowywał miejsce ofiarne - "ołtarz" układał z drewienek ognisko, rozniecał, święty ogień, przygotowywał potrawy ofiarne itd.);
Kantor - śpiewał mantry.
Brahman - swoisty "dyrygent" całego obrzędu, który, obserwując uważnie wszystko, co się działo na scenie ofiarnej, odmawiał w myśli mantry, które zapobiegały groźnym następstwom ewentualnych pomyłek w odprawianiu poszczególnych obrzędów oraz niweczyć skutki pomyłek już popełnionych.
Ofiara była wielkim generatorem mocy. Aby ją odprawiać trzeba było się urodzić braminem Ofiara miała znaczenie kosmiczne, gdyż stanowiła fundament ładu uniwersalnego.
Powstał z niej świat i dzięki niej uzyskał organizację i trwałość. Jeśli ład jest mechanizmem wszechświata, to ofiara stanowi jego motor czy siłę napędową.
Dzięki ofierze wschodzi i zachodzi słońce i księżyc, dokonuje się zmiana pór roku, pojawia się wegetacja, spada deszcz itd.
Poza czysto mechanicznym, formalnym utrzymaniem ładu, ofiara nadaje mu treść, wytwarzając i umacniając harmonię społeczną między ludźmi - zgromadzenia ofiarne były okazją do spotkań i kontaktów towarzyskich, rodzinnych i politycznych — a także między ludźmi i bogami; ten drugi rodzaj więzi opiera się na wymianie usług: człowiek krzepi boga ofiarą i słowem ofiarnym, otrzymując w zamian upragnione dary (opiekę, pomoc, długowieczność, zdrowie, bogactwo itd.). Bibliografia
Praca zbiorowa: Mały słownik klasycznej myśli indyjskiej. Semper, Warszawa, 1992
Georg Feuerstein Joga Encyklopedia, Brama -Książnica włóczęgów i uczonych, Poznań 2004