Dewa

DEWA - "niebiański, boski, bóg".
Nazwa najważniejszej klasy istot nadludzkich, związanych z kreacją, porządkowaniem świata i utrzymywaniem w nim ładu.
Według niektórych wersji mitów kosmogonicznych bogowie są produktem procesu stwarzania kosmosu. Wyraźnie określony jest ich stosunek do ładu kosmicznego, mechanizmu funkcjonowania wszechświata. Są oni zrodzeni z ładu, przestrzegają go, strzegą i pomnażają.
Interes bogów zbiega się tu z interesem człowieka; on też może egzystować jedynie w ładzie i dzięki ładowi — rozumianemu zresztą bardzo szeroko jako harmonia uniwersalna, realizująca się spójnie, w sposób skorelowany na różnych poziomach.
Bogów i ludzi łączy więc wspólna troska o zachowanie porządku, któremu zagrażają próby restytucji stanu poprzedzającego, stale podejmowane przez złe moce. Obrona status quo, walka z potęgami demonicznymi, jest podstawową funkcją i zadaniem dewów.
Bogowie są życzliwi śmiertelnikom i dobrzy dla nich, ale tylko dla tych, którzy z nimi współpracują, a więc dla ludzi zacnych, odprawiających ofiary, przestrzegających powinności, praw i zwyczajów, wolnych od fałszu i oszustwa, nie dybiących na życie innych istot czystych i prawych. Ci, którzy postępują przeciwnie, są traktowani jako demony w ludzkiej postaci.
Bogowie różnią się od ziemian nieśmiertelnością (życiem wiecznym), wielką potęgą, głęboką mądrością, niezmiennym zdrowiem, niewyczerpanym bogactwem. Podobnie jak ludzie, dzielą się w zależności od wykonywanych funkcji: są bogowie-kapłani (Agni, Waruna, dysponenci mocy ofiarnych), wojownicy (Indra) oraz boscy "wajśjowie": rzemieślnicy (Twasztar — grecki Hefajstos), opiekunowie stad i handlu (Puszan).
W okresie późniejszym dewy przechodzą różne metamorfozy, choć ich podstawowa cecha, czyli związek z ładem, opieka nad ludźmi, którzy ich czczą nie ulegają zmianie. Dochodzi natomiast do głosu tendencja do wyraźniejszej hierarchizacji bóstw, wyodrębnienia istoty wyższej, zwanej Panem ( Iśwara) i zdegradowania większości niebian do roli bogów niższych, podrzędnych.
Ostatecznie wyłaniają się największe postacie boskie Siwa i Wisznu. Bibliografia:
Praca zbiorowa: Mały słownik klasycznej myśli indyjskiej. Semper, Warszawa, 1992
Georg Feuerstein Joga Encyklopedia, Brama -Książnica włóczęgów i uczonych, Poznań 2004